در جوّ هراسناك شهر سامرّا، و دور از چشم جاسوسان وگماشتگان حكومت جور عبّاسى، آخرين خورشيد آسمان ولايت در سحرگاه روز جمعه پانزدهم شعبان سال 255 هجرى، در خانه كوچك امام حسن عسكرى عليه السلام طلوع كرد. آخرین پیشوا و جانشین رسول خدا حضرت مهدی موعود ارواحنافداه در اولين لحظات ولادت به يگانگى خدا و نبوّت پيامبرصلى الله عليه وآله شهادت داد و در هفتمين روز در آغوش پدر بزرگوارش آيه شريفه قرآن را قرائت نمود:

(وَ نُريدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذينَ اسْتُضْعِفُوافِى الاْرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثينَ)

او را بر حسب وصيّت پيامبرصلى الله عليه وآله و مطابق احاديث بشارت آسا هم نام رسول خدا نامیدند، تا نه فقط با سيماى زيبايش ـ كه بيش ترين شباهت را به رسول الله صلى الله عليه وآله داشت ـ بلكه با نام و مرامش نيز ياد آور آن آخرين پيامبر بزرگ الهى باشد و آيينه تمام نماى جدّش خاتم الانبياء گردد. كنيه اش را نيز به همين مناسبت «ابوالقاسم» نهادند; اگر چه به مناسبت هايى ديگر كنيه هاى ابا جعفر، اباعبدالله و اباصالح نيز به آن افزوده شد. مهدى، قائم، منتظر، صاحب العصر، صاحب الامر، صاحب الزّمان، بقية الله، حجت الله، منصور، خلف صالح، موعود، از مشهورترين القابى هستند كه در كتاب هاى حديث و دعا و كتب تاريخى در مورد امام زمان عليه السلام تصريح شده اند.

فضيلت پدر

حضرت ابا محمد امام حسن عسكرى عليه السلام كه در طى دو دهه عمر شريف خويش، جز مرارت و سختى نديده ودر مبارزه پيدا و پنهان عليه حكومت جابرانه عبّاسيان، همواره گرفتار حبس و مراقبت شديد آنان بوده است.

در بيست و سوّمين سال عمر با بركت خود، با مشاهده ولادت اولين و آخرين فرزند خويش، شادمان از انجام وعده قطعى خدای متعال، خطاب به اصحاب فرمود: ستم گران پنداشتند كه مى توانند مرا بكشند، تا اين نسل منقطع گردد! آنان قدرت خدا را چگونه يافتند.

با ولادت حضرت مهدى عليه السلام يكى از حسّاس ترين و پرتحرّك ترين بخش هاى امامت حضرت امام حسن عسكرى عليه السلام آغاز شد، آن بزرگوار على رغم همه فشارهاى حكومت و مراقبت هاى مأموران، با زيركانه ترين اسلوب ها و بهره گيرى از امين ترين اصحاب خويش به شكل هاى مختلف كوشيد تا همه شيعيان ومواليان اهل بيت عليهم السلام رااز ولادت مهدی آل محمد صلى الله عليه وآله با خبر سازد و به مناسبت هاى گوناگون آنان را با چهره امام پس از خويش آشنا گرداند.

كرامت مادر

بزرگ زاده اى از نسل دو تن از بزرگ ترين شخصيت هاى اجتماعى ـ مذهبى روميان، مليكه، دختر «يشوعا» فرزند قيصر روم، كه مادرش نيز از فرزندان حضرت شمعون، وصى حضرت عيسى مسيح عليه السلام بود، افتخار مادرى حضرت مهدى عليه السلام را يافت.

او به دنبال ماجرايى شگفت كه باعث به هم خوردن مراسم ازدواجش با يكى از بزرگ زادگان قيصر شد، پيامبرصلى الله عليه وآله را در خواب ديد و به پذيرش اسلام افتخار يافت و در جريان يكى از جنگ ها خود را در زمره اسير شدگان رومى به مركز حكومت عباسيان (بغداد) رسانيد ودر آنجا به امر «امام هادى عليه السلام » توسط «بشربن سليمان» خريدارى شد و در خانه آن امام بزرگوار به همسرى امام حسن عسكرى عليه السلام در آمد. او را به نام هاى «نرجس»، «سوسن»، «ريحانه» و «صقيل» ذكر كرده اند. عفّت، ايمان، طهارت، نيكويى اخلاق و رفتار او به اندازه اى بود كه «حكيمه خاتون» كه خود فرزند امام و خواهر امام و عمّه امام بود در تكريم و بزرگ داشت او مى كوشيد و حضرت امام هادى عليه السلام همواره از او به نيكى ياد مى فرمود.

پيش از اين ها نيز اميرالمؤمنين عليه السلام و امام صادق عليه السلام و امام محمد تقى عليه السلام ، از او با عنوان هاى خِيَرَةُ الأِماء و سيّدة الأِماء ياد نموده بودند.

در مدّت حمل، هيچ اثرى بر مادر امام زمان عليه السلام پديدار نبود و فقط در آخرين شب بود كه امام حسن عسكرى عليه السلام از حضرت حكيمه درخواست كردند كه:

«اى عمّه! افطار امشب را پيش ما قرار بده; زيرا خداى عزّوجلّ امشب تو را به ولادت ولىّ و حجّت خويش شادمان خواهد ساخت». امشب شب نیمه شعبان است. در این شب، نوزادی متولد خواهد شد که نزد خدا بزرگوار و کریم است؛ همان کس که خدای متعال به وسیله او زمین مرده را زنده می‌کند.

از این خبر بسیار شادمان شدم و به حضرت گفتم: این نوزاد از کدام یک از همسرانت متولد خواهد شد؟ من که در نرجس، آثار حاملگی مشاهده نمی‌کنم.

امام فرمود: از نرجس به دنیا خواهد آمد، نه از زن دیگری. حکیمه خاتون، دختر امام جواد علیه السلام، شب ولادت امام زمان علیه السلام را در خانه امام حسن عسگری علیه السلام به سر برد. او حالت نرجس خاتون، مادر امام زمان، را پیش از ولادت امام علیه السلام این‌گونه وصف می کند: پس از خواندن نماز مغرب و عشاء، من و نرجس با هم افطار کردیم. آن‌گاه به رختخواب رفتم. آن شب همواره به مژده امام حسن عسگری علیه السلام می‌اندیشیدم.

از این رو، زودتر از شب‌های دیگر برای نماز شب به‌ پا خاستم. نماز شب را به جا آوردم؛ ولی نرجس همچنان در خواب بود و هیچ اثری از وضع حمل در او مشاهده نمی شد. پس از نماز شب، مقداری مناجات کردم و خوابیدم. طولی نکشید که هراسان و مضطرب از خواب پریدم ولی نرجس هنوز خواب بود. پس از مدتی نرجس بلند شد و به نماز شب ایستاد. نماز شب را به جای آورد تا به نماز وتر رسید به ذهنم خطور کرد که طلوع فجر نزدیک است.

بیرون رفتم و به آسمان نگریستم. فجر اول، طلوع کرده بود. کم‌ کم شک و تردید وجودم را فرا گرفت. در این حال امام حسن عسکری علیه السلام از داخل اتاقش صدا زد: « ای عمه، شتاب نکن! امر خدا نزدیک است.

به خاطر شکی که کرده بودم، از امام علیه السلام خجالت کشیدم.

تولد امام مهدی

حکیمه خاتون می گوید: هنگام ولادت حضرت مهدی علیه السلام، گویا میان من و نرجس پرده‌ای زده شد و من دیگر نرجس را ندیدم.

فریاد زنان به سوی امام حسن عسکری علیه السلام دویدم. امام فرمود:«ای عمه! برگرد! به زودی او را خواهی دید!» به اتاق باز گشتم. طولی نکشید که نرجس را دیدم که نور شدیدی از وجودش می‌درخشید. سپس کودکی را دیدم که صورت و زانوهایش بر زمین نهاده، دو انگشت سبابه را به سوی آسمان بلند کرده، می‌گوید:« شهادت می‌دهم که هیچ معبودی جز خدای یگانه نیست، تنهاست و شریکی ندارد. و شهادت می‌دهم که جدّم، رسول خداست و پدرم، امیر مومنان است.

آنگاه یکایک امامان را نام برد تا به نام خودش رسید. فرمود:« خدایا، وعده‌ات را درباره من محقق کن، کار مرا به پایان برسان، گام‌هایم را محکم گردان و زمین را به وسیله من از عدل و داد پر گردان. مهدی را در آغوش گرفتم و دیدم پاک و پاکیزه است. در همین هنگام، امام حسن عسگری صدا زد:« ای عمه، فرزندم را نزد من بیاور!» آن حضرت را نزد پدر بزرگوارش بردم.

هنگامی که مهدی علیه السلام مقابل پدر رسید، سلام کرد. امام حسن او را در آغوش گرفت ـ یک دست زیر بدن مهدی و دست دیگر را زیر پاهای او قرار داد. آنگاه زبانش را در کام فرزند قرار داد و بر چشم و گوشش دست کشید.

سپس مهدی را روی کف دست چپ نشاند، دست راست خود را بر سرش کشید و فرمود: « فرزندم، به قدرت خدا سخن بگو.

مهدی لب به سخن گشود و گفت:

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم

و نرید ان نّمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین و نمکن لهم فی الارض و نری فرعون و هامان و جنودهما منهم ما کانو یحذرون

آنگاه بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امامان درود فرستاد و پس از درود بر پدر بزرگوارش، لب فرو بست.

امام حسن عسکری علیه السلام فرمود:« ای عمه! او را نزد مادرش ببر تا به او سلام کند و سپس بار دیگر به نزد من بازگردانش.

او را نزد مادرش بردم. مهدی علیه السلام به مادر سلام کرد. سپس او را نزد پدر باز گرداندم.

سجده امام بعد از تولد

غیاث بن اسد از محمد بن عثمان عمری روایت می‌کند که فرمود: هنگامی که حضرت مهدی علیه السلام متولد شد، از روی سرش نوری درخشید و به آسمان رفت.

آنگاه به پروردگارش سجده کرد و پس از آنکه سر از سجده برداشت، گفت: اشهد ان لا اله الا هو و الملائکه و اولو العلم قائماً بالقسط لا اله الا هو العزیز الحکیم. ان الدین عندالله الاسلام

عقیقه امام زمان ارواحنا فداه

ابوجعفر عمری می گوید: هنگامی که امام زمان علیه السلام متولد شد، پدرش امام حسن عسکری علیه السلام، ابو عمرو را احضار کرد و به او فرمود: ده هزار رطل نان و ده هزار رطل گوشت بخر و میان بنی هاشم تقسیم کن و فلان تعداد گوسفند هم برای آن حضرت عقیقه نما.

محمد بن ابراهیم کوفی می‌گوید: امام حسن عسکری علیه السلام برای برخی از دوستان خود گوسفند ذبح شده می‌فرستاد و می‌فرمود: این عقیقه فرزندم حضرت مهدی علیه السلام است.

ابراهیم یکی از اصحاب امام حسن عسگری علیه السلام می گوید: مولایم امام حسن عسکری برای من نامه‌ای به همراه چهار راس قوچ فرستاد. در نامه نوشته بود: بسم الله الرحمن الرحیم. این چهار قوچ را برای فرزندم مهدی عقیقه کن و خودت و هر کس از شیعیانم که یافتی، از آن بخورید که گوارایتان باد.

از اختصاصات تولّد ائمه اطهار علیهم السلام این است که وقتی خدای منان بخواهد امامی را خلق کند، قطره آبی از زیر عرش را بر سبزی یا میوه ای در روی زمین قرار میدهد و آن را امام قبلی پدرش تناول میکند؛ سپس نطفه امام از آن آب تشکیل می گردد و چون چهل روز در بطن مادر، درنگ کرد، صداها را می شنود ...

و خدای تبارک و تعالی برای او ستونی از نور قرار می دهد که با آن اعمال بندگان را می بیند و بر بازوی راستش نوشته می شود و تمت کلمه ربک صدقا وعدلا لامبدل لکلماته و هو السمیع العلیم.

و چون بر روی زمین واقع شود، دست خود را روی زمین گذاشته و سر به آسمان برمی دارد و با گذاشتن دست بر روی زمین همه علومی که خدای متعال از آسمان به زمین فرستاده اخذ می کند و با بلند کردن سر به آسمان، ندای منادی الهی را که از باطن عرش او را به اسم می خواند، می شنود و جوابش را می گوید...