ماه رمضان فرصت خوبى براى خودسازى است. ماهمان ماده‌ی خام هستيم كه‏اگرروى خودمان كاركرديم و توانستيم اين ماده خام رابه شكلهاى برترتبديل كنيم، آن كار لازم در زندگى راانجام داده‏ايم. هدفِ حيات همين است. واى به حال كسانى كه روى خودشان از لحاظ علم و عمل كارى نكنند و همان‏طور كه وارد دنيا شدند، به اضافه پوسيدگيها و ضايعات و خرابيها و فسادها كه در طول زندگى براى انسان پيش مى آيد، از اين دنيا بروند. مؤمن بايد به‏طور دائم روى خودش كار كند؛ به‏طور دائم.

نه اينكه خيال كنيد «به‏طور دائم» زيادى است يا نمى‏شود؛ نه. هم مى‏شود، هم زيادى نيست. اگر كسى مراقب خود باشد؛ مواظب باشد كارهاى ممنوع و كارهايى را كه خلاف است انجام ندهد و راه خدا را با جديّت بپيمايد، موفّق مى‏شود. اين، همان خودسازى دائمى است و برنامه اسلام، متناسب با همين خودسازىِ به‏طور دائم است. اين نماز پنجگانه - پنج وقت نماز خواندن - ذكر گفتن؛ «ايّاك‏نعبدوايّاك‏نستعين» را تكرار كردن؛ ركوع كردن؛ به خاك افتادن و خداى متعال را تسبيح و تحميد و تهليل كردن براى چيست؟ براى اين است كه انسان به‏طور دائم مشغول خودسازى باشد. منتها گرفتاريها زياد است و همه گرفتاريم. گرفتارى زندگى؛ گرفتارى معاش؛ گرفتارى امور شخصى؛ گرفتارى اهل و اولاد، و انواع گرفتاريها مانع مى شود كه ما به خودمان، آن چنان كه شايسته است، برسيم. لذا يك ماه رمضان را كه خداى متعال قرار داده است، فرصت مغتنمى است. اين ماه را از دست ندهيد. مقصودم اين است كه اگر نمى توانيم به‏طور دائم در حال مراقبت و ساخت‏وساز خودمان باشيم، اقلاًّ ماه رمضان را مغتنم بشماريم .شرايط هم در ماه رمضان آماده است. يكى از بزرگترين شرايط، همين روزه‏اى است كه شما مى‏گيريد. اين، يكى از بزرگترين توفيقات الهى است. توفيق يعنى چه؟ توفيق يعنى اين‏كه خداى متعال چيزى را براى انسان، مناسب بياورد. با واجب كردن روزه، خداى متعال زمينه مناسبى را براى من و شما به‏وجود آورده است كه قدرى در اين ماه به خودمان برسيم. روزه، نعمت بزرگى است. شكم خالى است و مبارزه با نفس، تا حدودى در اثناى روز، از جهات مختلف وجود دارد: هرچه را دوست داريد، نمى‏خوريد و نمى‏آشاميد و بسيارى از مشتهيات نفسانى را براى خودتان به مدت چند ساعت ممنوع مى‏كنيد. اين، يك مبارزه با نفس است؛ مبارزه با هواست، و مبارزه با هوا، در رأس تمام كارهاى نيك و خودسازيها قرار دارد.
ماه رمضان زمينه بسيار خوبى است و خداى متعال اين فرصت را به من و شما داده كه در اين ماه، چنين امكانى را براى خودسازى پيدا كنيم. علاوه براين‏كه ساعات اين ماه بسيار با بركت است و خداى متعال، از لحاظ طبيعى اين لحظات و ساعات را اين‏گونه قرار داده است، ساعات بسيار مغتنمى هم هست. يك ركعت نماز شما؛ يك كلمه ذكر «سبحان اللَّه» شما؛ مختصر صدقه دادن شما، و يك صله رحم كوچكى كه در اين ماه بكنيد، مزيّتى چند برابر بيشتر از همين امور، وقتى در غير ماه رمضان انجام مى‏شود، دارد. اين، فرصت بسيار خوبى است. زمينه خوبى است كه انسان در اين ماه به خودش برسد.

حقیقت اخلاص
... يكى از ويژگيها كه بسيار مهمّ است تا براى خود سازى به آن توجّه كنيم و شايد جنبه تقدّمى هم داشته باشد، «اخلاص» است. اخلاص عبارت است از كار را خالص انجام دادن و اين‏كه كارى را مغشوش انجام ندهيم. گاهى هست كه كسى عبادت نمى‏كند و گاهى عبادت مى كند؛ اما مغشوش و ناخالص. اين هم مثل آن است .خالص بودن عبادت و خالص بودن عمل، اين است كه براى خداباشد. ....
من روايتى را در باب اخلاص يادداشت كرده‏ام كه برايتان مى‏خوانم. ازپيغمبر اكرم صلوات‏اللَّه‏وسلامه‏عليه نقل شده است كه فرمود: «ان لكلّ حق حقيقتاً.» هر چيزى داراى حقيقتى است و يك روح و يك معنا و يك حقيقت دارد
«ومابلغ عبدحقيقة الاخلاص.» بنده به حقيقتِ اخلاص و به آن معناى حقيقى اخلاص نمى‏رسد «حتّى لايحبّ ان يحمد على شى‏ء من عمل للَّه.» (اين خيلى سخت است؛ اين، مرتبه‏اش از آن مراتبِ بسيار بالاست) مگر اين‏كه دوست نداشته باشد كه مردم او را براى هيچ يك از كارهايى كه براى خدا انجام مى‏دهد، ستايش كنند. ....
من، اين صفت و اين روحيه را در امام رضوان‏اللَّه‏تعالى‏عليه، در بسيارى از موارد مشاهده كردم. در موارد متعدّدى، بنده اين خصوصيّت را در ايشان ديده بودم. كارى نداشت كه كسى خوشش مى آيد يا خوشش نمى‏آيد. تكليفش را انجام مى‏داد. وقتى‏كه بار سنگين است؛ وقتى‏كه كار بزرگ است؛ وقتى‏كه كار خطرناك است، اخلاص بيشتر به‏كار مى‏آيد.

آموزه‌های عملی از ماه مبارک رمضان
من به ذهنم رسيد كه اين توصيه راهم عرض كنم كه اين نوافل سى‏وچهار ركعتى كه براى نمازهاى روز و شب وارد شده است، بسيار با ارزش است. ماه رمضان فرصت خوبى است. ما غالباً اهل نوافل نيستيم. ولى ماه رمضان كه مى‏شود، چه مانعى دارد؟ كدام كار با دهان روزه، بهتر از نماز خواندن؟ چهار ركعت نماز ظهر است، قبل از اين چهار ركعت، هشت ركعت نافله دارد؛ چهار دو ركعتى. چهار ركعت نماز عصر است و قبل از اين چهار ركعت، هشت ركعت نافله نماز عصر است. اين نوافل را بخوانيد. همچنين نوافل مغرب را كه از اينها مهمتر است؛ و نيز نوافل شب كه يازده ركعت است. همچنين نافله صبح كه دو ركعت است. كسانى هستند كه در ايام معمولى سال، برايشان مشكل است پيش از اذان صبح براى نماز شب بيدار شوند. ولى در اين شبها، به طور قهرى و طبيعى بيدار مى شوند. اين يك توفيق الهى است. چرا از اين توفيق استفاده نكنيم؟ ان‏شاءاللَّه فرصتهاى ماه رمضان را مغتنم بشماريد.