حدیث

رُوِیَ اَنَّهُ سُئِلَ عَنِ عَلِیٍّ ابنِ مُو سَی الرِّضا عَلَیهماِ السَّلامُ عَن خِیارِ العِبادِ، َعَلَیهماِ السَّلامُ:

«اَلَّذینَ اِذا اَحسَنُوا أَستَبشَروُا وَ اِذا اَسائُوا اِستَغفَروُا وَ اِذا اُعطوُا شَکَروُا وَ اِذَا ابتَلَوا صَبَرُوا وَ اِذا غَضِبُوا عَفَوا»

شرح

در روایتی از امام هشتم(ع) در مورد بندگان خوب خدا سؤال کردند که دارای چه خصوصیاتی هستند؟ ایشان پنج خصوصیت را فرمودند که من یکی یکی می‏گویم.

«فَقالَ عَلَیهِ‏السَّلامُ»؛ حضرت در جواب فرمودند:

اوّل؛ «اَلَّذینَ اِذا اَحسَنُوا أَستَبشَروُا»؛ آن‏ها کسانی هستند که وقتی کار نیک و طاعاتی از طاعات الهیّه را انجام می‏دهند، از این که موفّق به انجام آن شده‏اند، مسرور می‏شوند.

دوم؛ «وَ اِذا اَسائُوا اِستَغفَروُا» اگر نعوذبالله، این‌ها غفلت کردند و دستشان آلوده شد به خطاکاری، این‌ها از خداوند پوزش می‌طلبند، استغفار می‌کنند و بی‌تفاوت نمی‌گذرند.

سوم؛ «وَ اِذا اُعطوُا شَکَروُا»؛ اگر خداوند به آن‏ها عطایی کرد و نعمتی به ‏آن‏ها عنایت کرد، سپاس‏گزاری می‏کنند و این‏طور نیست که بی‏تفاوت باشند، بلکه نسبت به معطی خودشان، تشکّر و سپاس‏گزاری می‏کنند.

چهارم؛ «وَ اِذَا ابتَلَوا صَبَرُوا»؛ اگر گرهی به کارشان بیافتد و ابتلایی پیدا کنند، از خدا گِله نمی‏کنند، بلکه صبر می‏کنند و اهل شکایت نیستند.

پنجم؛ «وَ اِذا غَضِبُوا عَفَوا»، اگر خشمگین شوند، عفو می‏کنند؛ انتقام نمی‏گیرند و حتّی اهل انتقام‏گیری هم نیستند.

لذا حضرت این پنج خصوصیت را در جواب این‏که بنده‏های خوب خدا چه کسانی هستند، فرمودند؛ که اوّلی در ربط با طاعات بود، دومی در ربط با «نعوذبالله»! سیّئات، سومی در ربط با نعمت ها، چهارمی در ربط با ابتلائات بود و پنجمی هم در جایی بود که «نعوذبالله»!، خشمگین شوند؛ که همان‏طور که حضرت فرمودند، آنجا هم اهل عفو و بخششند. خوشا به حال کسی که این پنج خصوصیت در آن‏ها باشد که برطبق این روایتی که از امام رضا(علیه‏ا‏لسلام) است، این فرد از بندگان خوب خدا محسوب می‏شود.