اهمیت تربیت دختران
امروزه بیش از هر زمان دیگر باید به تربیت دختران همت گماشت؛ زیرا از یک سو نزدیک به نیمى از نیروهاى فعال و کارآمد جامعه را قشر زنان و دختران تشکیل مىدهند و از سوى دیگر، گستره فعالیت آنان، همه امور فردى و اجتماعى را در برمىگیرد. ضمن آنکه پرهیز از اختلاط زن و مرد در بیشتر مراکز و ادارههاى خصوصى و دولتى، امرى سخت شده است، در چنین شرایطى باید دانست که تنها در صورت تربیت درست و اسلامى دختران است که جامعه در امنیت به سر مىبرد و نابهنجارىهاى اخلاقى و اجتماعى کاهش مىیابد. اگر جامعه زنان و دختران در رفتار و داد و ستد و رفت و آمدهایشان، دستورهاى شرعى را رعایت کنند و با حفظ حجاب و پوشش اسلامى در اجتماع حضور یابند، انحرافهاى اخلاقى به میزان قابل توجهى کاهش مىیابد؛ زیرا بیشتر نابسامانىهاى فرهنگى و اجتماعى بر اثر اختلاط زن و مرد و جوانان دختر و پسر و در پى رعایت نکردن حدود اسلامى پدید مىآید که با تربیت دینى نسل جوان به ویژه دختران مىتوان از این مسئله پیشگیرى کرد.
پیام متن
حضور چشمگیر دختران و زنان در جامعه و گسترده بودن فعالیت آنها، به فرهنگسازى درست اینگونه ارتباطها نیازمند است که با پرورش درست به دست مىآید.
تربیت دختران در محیط خانواده
مهمترین هدف از تربیت دختران افزون بر خودسازى و پرورش باورهاى دینى، آشنا کردن آنان با فنون و شیوههاى زندگى مانند شیوه شوهردارى، فرزندپرورى، همسایهدارى و معاشرت با مردم است. بدین معنا که دختران در کنار فراگیرى اندیشههاى دینى و آموختن رفتارهاى اسلامى، نقشآفرینى در عرصههاى گوناگون زندگى را نیز بیاموزند. وظیفه مادر است که از کوچکى به آموختن نقشها به فرزندان و دخترانشان بپردازد؛ زیرا محیط خانه مناسبترین فضا براى نقشآموزى دختران است و مادر، شایستهترین معلم و راهنما براى دختر به شمار مىرود.
ارتباط عمیق مادر و فرزند و اعتماد همه جانبه دختر به مادر، مهمترین عامل در اجراى فرآیند تربیت و اثرگذارى آن است. دختر با دیده اطمینان و اعتماد به مادر مىنگرد، به گفته او گوش مىدهد و هر چه بخواهد بدان عمل مىکند. بدینسان مادر، تنها کسى است که از نزدیک با دخترش ارتباط دارد و از نیازهاى مادى و معنوى او آگاه است. او بیشترین زمان را در کنار دختر سپرى مىکند و از خواستههاى قلبى وى آگاهى کامل دارد. از این رو، قادر است مسائل مهم و ضرورى را روشن و آشکارا با دخترش در میان بگذارد و انجام دادن آن را از وى بخواهد. البته مادر در صورتى مىتواند به نقشآفرینى دختر کمک کند که خود، با نقشهاى موردنظر آشنایى کامل داشته باشد.
پیام متن
هدف از تربیت دختران، افزون بر بیمه کردن آنان در برابر انحرافهاى دینى و اخلاقى، آموزش نقشهاى مورد نیاز وى در زندگى خانوادگى و اجتماعى است، که مناسبترین معلم در این زمینه، مادر و بهترین مدرسه براى انجام این کار، محیط خانه است.
زن و انجام وظیفه همسو با ویژگىهاى جسمانى
هر چند زن و مرد در اصل آفرینش، دو گوهر از یک وجودند و مراحل تکوین و رشد جسمى را به صورت یکسان مىگذرانند، تفاوتهایى نیز با هم دارند که در خور دقت و توجه است. از نظر جسمى و بدنى، تفاوتهاى چشمگیرى میان زن و مرد هست که از این نظر، هر گروه ویژگىهاى مربوط به خود را دارد. زن بر اثر ظرافت و آسیبپذیر بودن جسمى، تحمل کارهاى پرانرژى و طاقتفرسا را ندارد. از این رو، استقامت و پایدارى زن در انجام دادن امور مربوط به نقل و انتقال اشیاى سنگین و فعالیتهاى فیزیکى، بسیار کمتر از مرد است.
ویژگىهاى جسمى و روحى زن و مرد، منشأ بسیارى از تفاوتها در نقشهاى اجرایى و اجتماعى آن دو در مقام عمل شده است که آثار خود را در سطح جامعه نشان مىدهند. زنان بر اساس زمینهها و شرایط وجودى خود، قادر به انجام دادن برخى از وظایف اجتماعى که مردان توان آن را دارند، نخواهند بود.
پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله نیز با توجه به این امر، پس از ازدواج حضرت على علیهالسلام و فاطمه علیهاالسلام نوعى تقسیم کارى میان آنها به وجود آورد که هماهنگ با وضع جسمى آن دو باشد و هر کدام از آنها به وظایف خاص خود عمل کنند. در حدیثى آمده است که پس از ورود فاطمه علیهاالسلام به خانه على علیهالسلام ، پیامبر صبحگاهان به خانه على علیهالسلام آمد، على و فاطمه علیهاالسلام را در کنار خود نشاند و فرمود: کارهاى داخل خانه همچون غذا پختن، جارو زدن، اداره فرزندان و مانند آن به عهده فاطمه علیهاالسلام و کارهاى بیرون خانه مانند تهیه مواد خوراکى و فراهم ساختن هیزم وظیفه على علیهالسلام باشد.
در حقیقت، این جداسازى وظایف بر اساس استعداد و توانایىهاى ذاتى زن و مرد صورت گرفت و با شرایط فیزیکى و روانى آن دو هماهنگ بود. به علاوه، زن و مرد با پذیرفتن مسئولیتهاى ویژه خود، نوعى صفا و صمیمیت را در فضاى خانه حاکم مىکنند.
پیام متن
هر کدام از زن و مرد باید وظایف خود را انجام دهند و کارهاى داخل خانه بیشتر وظیفه زن و امور بیرون خانه وظیفه مرد است. به تعبیر مولوى: هر کسى را بهر کارى ساختند.
تربیت اقتصادى دختران
یکى از جنبههاى تربیت زنان و دختران، تربیت اقتصادى آنان است. اگر زنان و دختران از دانش اقتصاد خانواده بهرهمند باشند، بهتر مىتوانند به ایفاى نقش خانهدارى بپردازند. تربیت اقتصادى به معناى کارآموزى فنون خانهدارى و فراگیرى شیوههاى درست مصرف مالى است. آشنا ساختن دختران با آشپزى و تهیه غذاى مناسب بدون اسراف و تباه کردن مواد اولیه، از وظایف مادران است.
قرآن کریم دستورهاى متعددى در زمینه اقتصاد و امور معیشتى مردم دارد و همه آنها را به رعایت میانهروى در دخل و خرج سفارش مىکند. مسرفین و کسانى که در استفاده از منابع و امکانات مادى زیادهروى مىکنند، در قرآن از اهل دوزخ شمرده شدهاند، آنجا که خداوند مىفرماید: «وَ أنَّ الْمُسْرِفینَ هُمْ أصْحابُ النّارِ؛ و مسرفان اهل آتشند.» (غافر: ۴۳)
ایجاد روحیه میانهروى در دختران، از عوامل مهم در اداره اقتصاد خانواده است، به گونهاى که این ویژگى در موفقیت و پیدایش رضایت اعضاى خانواده و سازگارى با آنان، به ویژه تأمین رضایت شوهر نقش حیاتى دارد. اگر دختر در خانه پدر با روحیه میانهروى و آیندهنگرى بزرگ شود، مىتواند آن روش را در خانه شوهر نیز ادامه دهد و زندگى آبرومندى را براى خود و اعضاى خانوادهاش فراهم کند. در مقابل، اگر پدر و مادر به تربیت دختر توجه نکنند و او تجملگرا و خودسر بار آید، چنین دخترى در اداره امور خانه موفق نخواهد بود، چنانکه دختران خانوادههاى سرمایهدار که بیشتر در ناز و نعمت بزرگ مىشوند، توانایى چندانى در اداره خانه ندارند. در واقع، بسیارى از آنها با توجه به نوع زندگى در خانه پدر، توقع زیاد و خواستههاى نامعقول دارند که شوهران سطح متوسط جامعه، از پاسخگویى به انتظارها و خواستههاى آنان ناتوانند و بدین جهت، نظام خانواده به تدریج، بر اثر ناسازگارى دچار سستى و فروپاشى مىشود.
سیره فاطمه زهرا علیهاالسلام ، الگوى مناسب میانهروى و قناعت و بىنیازى از مردم است که زنان مسلمان باید از آن پیروى کنند. جریان انفاق لباس عروسى و بسنده کردن به پیراهن کهنه، از رویدادهاى بسیار زیبا و جالبى است که تنها در شب عروسى دخت پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله فاطمه زهرا علیهاالسلام واقع شده و در طول تاریخ نظیر آن مشاهده نشده است. یکى از آرزوهاى معمول جوانان این است که مراسم ازدواجشان به عنوان مراسمى که یکبار در زندگىشان اتفاق مىافتد، باید هر چه باشکوه برگزار شود. این مسئله، طبیعى است و هر جوانى خواهان آن است، ولى حضرت زهرا علیهاالسلام که تربیتیافته مکتب وحى بود، فراتر از خواستهها و گرایشهاى انسانى مىاندیشید و با عمل به سیره رسول خدا صلىاللهعلیهوآله در قناعتورزى، در همان شب به یاد ماندنى زیباترین لباسش را به سائل داد و رضاى خدا و پیامبرش را برخواستههاى طبیعى خود مقدم داشت.
پیام متن
تربیت اقتصادى، در اداره زندگى نقش اساسى دارد و در ایفاى نقش خانهدارى و امور معیشتى اثرگذار است. از این رو، لازم است از دوره کودکى به تربیت اقتصادى دختران اهتمام ورزید و آنها را با روحیه قناعت و صرفهجویى پرورش داد. زندگى باعزت و شرافت فاطمه زهرا علیهاالسلام که با ایثار و از خودگذشتگى عجین بود، برترین راهنماى زنان و دختران مسلمان است.
بهرهبردارى درست زن از ویژگىهاى عاطفى و روانى خود
زن از نظر روانى و عاطفى سرشار از مهر و محبت و صفا و صمیمیت است. ساختار وجودى زن به گونهاى است که در مقایسه با مرد قدرت جذب بیشترى دارد و در ابراز احساسها و عواطف نیز توان بالایى دارد و این ویژگى عاطفى و روانى زن، فرصتى است براى او تا در اداره امور خانواده و تربیت نسل فرزند نقش مهمى را به خوبى و شایستگى ایفا کنند. بر این اساس، مهمترین نقشى که از وى انتظار مىرود، جز نقش تربیتى نیست.
پیام متن
زنان به دلیل بهرهمندى از عاطفهاى سرشار و روانى لطیف، در امر تربیت فرزندان، از مردان موفقترند.
دختران و مسائل بلوغ
بر اساس تفاوتهاى جسمى و روحى زن و مرد، شرایط بلوغ و زمان انجام دادن وظایف دینى و مذهبى آنان نیز متفاوت است. دختر زودتر از پسر به تکلیف مىرسد و پدر و مادر باید به این مسئله توجه داشته باشند. چه بسا ممکن است برخى از خانوادهها از اهمیت این امر بىخبر باشند و سن تکلیف فرزندان خود را از یاد ببرند و زمانى باخبر شوند که بسیارى از تکلیفهاى الهى از آنان فوت شده و فرزندان به موقع آنها را انجام ندادهاند. دختر بر اساس ویژگىهاى بیولوژیکى و روانى خود، زودتر آماده پذیرش وظایف و آموزههاى دینى مىشود. اسلام با توجه به این ویژگى مىخواهد، دختران پیش از پسران در زیر خیمه انسانساز دین و مذهب وارد شوند و معارف اسلامى را بیاموزند؛ زیرا انجام دادن عبادت و پاىبندى به وظایف دینى و اسلامى، در اصلاح و تربیت انسان نقش اساسى دارد. خداوند خطاب به مریم ـ مادر حضرت عیسى علیهالسلام ـ مىفرماید: «اى مریم! در برابر پروردگارت خضوع کن و پیشانى بر زمین بگذار و با رکوعکنندگان رکوع کن». (آل عمران: ۴۳)
از بعضى تفسیرها بر مىآید که این خطاب در نه سالگى مریم بوده و او پس از آن، همواره در حال عبادت بود تا آنجا که بر اثر عبادت، در رسیدن به کمالات معنوى از بزرگان و دانشمندان عصر خود پیشى گرفت. شاید به این دلیل بود که حضرت مریم با جان و دل پذیراى دستورهاى خدا شد و عاشقانه به عبادت او پرداخت. به هر حال، پاىبندى به انجام دادن وظایف دینى و مذهبى، این امکان را به دختران مىدهد که زودتر آمادگى لازم را براى ایفاى نقشهایى چون مادرى و خانهدارى پیدا کنند.
از آنجا که دختر زودتر از پسر به تکلیف مىرسد، آموزشهاى ویژهاى را مىطلبد. بدین معنا که احکام عملى ویژه زنان و دختران، باید پیش از بلوغ، به آنان آموزش داده شود تا هنگام روبهرو شدن با آنچه به زودى برایشان پیش مىآید، دچار مشکل روحى نشوند. چه بسا دخترانى که بر اثر بىخبرى از آنچه هنگام بلوغ براى دختران اتفاق مىافتد، دچار نگرانى و پریشانى روانى و گاه گرفتار پىآمدهاى ناگوارى چون بیمارى مىشوند. این مسئله را با تربیت و آموزش به موقع وظایف دینى و آگاهسازى او مىتوان کنترل کرد.
پیام متن
آگاهى دادن به دختر درباره آنچه بر اثر دگرگونىهاى جسمىِ هنگام بلوغ براى او رخ مىدهد، او را از سرگردانى و افسردگى حفظ مىکند.
تربیت زنان و دختران در سیره معصومین علیهمالسلام
نظرات
- هیچ نظری یافت نشد
نظر خود را اضافه کنید.