پرسش :

در قرآن کریم چه آیاتی بر امامت حضرت علی(ع) و خلافت بلافصل بودن آن حضرت بعد از رسول خدا(ص) دلالت دارد؟

پاسخ:
در بخش نخست پاسخ به این سؤال ضمن تأکید بر اینکه نام علی(ع) به صراحت در قرآن کریم نیامده است اما شأن نزول و تفاسیر برخی از آیات، شأن و جایگاه و امامت بلافصل آن حضرت را بیان می کند، به دو آیه شامل آیه ولایت (سوره مائده- ۵۵) و آیه صادقین (توبه-۱۱۹) اشاره کردیم. اینک در بخش پایانی دنباله مطالب را پی می گیریم.
۳- آیه هدایت
خداوند متعال در سوره رعد آیه ۷ می فرماید: «انما انت منذر و لکل قوم هاد» ای پیامبر! تو فقط بیم دهنده ای، و برای هر گروهی هدایت کننده ای است.
منظور از بیم دهنده در این آیه شریفه، پیامبر اسلام حضرت محمد(ص) است و منظور از هدایت کننده علی(ع) است، و چندین نفر از دانشمندان اهل سنت نیز بر این مطلب تصریح کرده اند، از جمله حاکم نیشابوری در کتاب مستدرک الصحیحین، تفسیر طبری، ج۱۳، ص۱۰۸ و تفسیر فخرراضی، ج۵، ص۲۷۱ و…

۴- آیه اولی الامر
خداوند متعال درسوره نساء آیه ۵۹ می فرماید: «یا ایهاالذین آمنوا اطیعوالله واطیعواالرسول و اولی الامر منکم» ای کسانی که ایمان آورده اید اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیامبر(خدا) و پیشوایان (معصوم) خود را.
منظور از اولی الامر، حضرت علی(ع) و پیشوایان معصومی است که از فرزندان امام علی(ع) هستند و این مطلب را شماری از دانشمندان و مفسران اهل سنت، به روشنی و صراحت بیان کرده اند.
۵- آیه تبلیغ
خداوند متعال درسوره مائده آیه ۶۷ می فرماید: ای پیامبر آنچه از طرف پروردگارت برتو نازل شده است، به رسول کامل (به مردم) ابلاغ کن، و اگر چنین نکنی، رسالت او را انجام نداده ای.
خداوند تو را از گزند مردم حفظ کند و خداوند گروه کافران را هدایت نمی کند.
بسیاری از مفسرین تصریح نموده اند که آیه تبلیغ در روز غدیر، هنگامی که پیامبراسلام(ص) از حجت الوداع (آخرین حج پیامبر(ص) ) برمی گشتند، در مکانی که غدیرخم نام داشت، نازل شد، و پیامبر گرامی(ص) ولایت علی(ع) را بیان فرمود و دست علی(ع) را گرفت و فرمود: هرکس من مولا و سرپرست او هستم، پس از این علی مولا و سرپرست اوست، بار خدایا هرکس علی را دوست می دارد، او را دوست بدار و هرکس با او دشمنی کند دشمن بدار. (روح المعانی، ج۴، ص ۲۸۲)
۶-آیه اکمال
منظور از آیه اکمال همان سخن خداوند متعال در سوره مائده آیه ۳ است که می فرماید: «الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا» امروز دین شما را برایتان کامل کردم. و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آیین (جاودان) بر شما پسندیدم. بعداز آنکه رسول خدا(ص) در روز هجدهم ذی الحجه سال دهم هجری در سرزمین غدیرخم علی(ع) را به عنوان جانشین خود و پیشوا و امام امت منصوب نمود، آیه شریفه (اکمال) نازل شد. مرحوم علامه امینی درکتاب الغدیر، ج۱، ص۲۳۰ به غالب منابع اهل تسنن که به این حادثه تاریخی مهم پرداخته اند اشاره کرده است.