استقرار عرش خداوند بر آب یعنى چه ؟

پاسخ:

چون سؤال شما به مضمون آیه هفتم سوره هود وَ کانَ عَرْشُهُ علَى الْماءِ؛ عرش خداوند بر آب قرار داشت بر مى‏گردد. از این رو پاسخ آن مبتنى بر تبیین دو واژه عرش و ماء مى‏باشد: ۱ – کلمه عرش هر چند در لغت به معانى: سقف، شى‏ءِ سقف دار، تخت‏هاى بلند سلاطین و پادشاهان بکار رفته است، اما بسیارى از مواقع در معناى کنایى و مجازى قدرت و سلطنت به کار مى‏رود چنان که در عربى گفته مى‏شود: فُلانَ اِستَوى عَلى عَرشِهِ یعنى آن شخص به قدرت رسید. و در فارسى نیز مى‏گوییم: فلان کس را به تخت نشاندند یا از تخت پایین کشیدند و… که در همه این موارد مراد از عرش و تخت، قدرت است.

۲ – کلمه ماء به معناى آب بوده اما گاهى به هر شى‏ء مایعى نظیر فلزات مایع و… نیز لفظ ماء اطلاق مى‏گردد. بنابراین با توجه به معانى ذکر شده براى عرش و ماء مى‏گوییم: مراد از عرش خدا در آیه شریفه قدرت و سلطنت الهى به مجموعه هستى مى‏باشد.

از طرفى چون ابتداى آیه بیانگر مراحل آفرینش جهان است هُوَ الَّذى خَلَقَ السَّمواتِ و الْارْضَ فى ستَّةِ اَیّامٍ و از آیات دیگر قرآن نیز استفاده مى‏گردد که جهان طبیعت در آغاز آفرینش، به صورت مواد مذاب یا گازهاى فشرده و متراکم بوده است – چنان که از جهت علمى نیز این مطلب تأیید شده است – در این صورت مفهوم و ترجمه دقیق آیه این مى‏شود که: ۳- در آغاز آفرینش – جهان هستى که مظهر قدرت و عظمت الهى است بر این ماده آبگونه (گازهاى متراکم) قرار داشت. به عبارت دیگر قدرت و مالکیت خداى متعال در آن روز مستقر بر این ماده حیات و زندگى بود (که اصل هر چیز مى‏باشد) و این سخن در آیه ۳۰ سوره انبیاء نیز به شکلى دیگر بیان شده است:

و جَعلنا مِنَ الماءِ کُلَّ شَى‏ءٍ حیٍّ هر موجود زنده‏اى را از آب آفریدیم  و لذا قدرت و مالکیت حضرت حق (جل و اعلی) بر اصل تمام موجودات حاکم و مسلّط است.

(این پاسخ از تفسیر نمونه، ج ۹، ص ۲۴ تا ۲۷ اقتباس شده است)