پرسش:
من مفهوم اصلی توحید را می‌دانم اما می‌خواهم نقش توحید را در زندگی شخصی‌ام بدانم که چیست؟
پاسخ:
آثار ایمان به خدا در وهله اول و آثار عقیده به توحید در مرحله بعد، در زندگی بشر بی‌شمار است که در این مقال ما به پاره‌ای از آثار توحید می‌پردازیم.
توحید درجاتی دارد (همچون توحید ذاتی و صفاتی و افعالی و توحید در عبادت و...)
و توحید ذاتی یعنی شناختن ذات حق به وحدت ویگانگی، حال اگر کسی به چنین شناختی برسد می‌یابد که خدا اجزائی ندارد و لذا به هیچ موجودی نیازمند نیست و همه به او نیاز دارند، [i] او مبدء و خالق اشیاست [ii]و موجودات همه از اویند و به او برمی‌گردند [iii] پس در مرتبه وجود خدا موجودی نیست [iv] و او با همه اشیاست و اشیاء با او نیستند [v] و خداوند از صفات مخلوقین منزه است [vi]
نتیجه اینکه اگر کسی در عمق جانش این توحید را بیاید و بدان معتقد گردد خود را محتاج و مخلوق می‌بیند و خدا را مراقب اعمال خود و اینکه بالاخره در محضر اوست و چنین انسانی با توجه به نکات فوق، دیگر مرتکب گناه نمی‌شود و دستورات او را سرلوحه زندگی خود قرار می‌دهد و خود را آلوده نمی‌کند و خود و زندگی خودر ا از منجلاب فساد بیرون می‌آورد.
کسی که در عبادات موحد است و تنها خدا را سزاوار پرستش می‌داند، از اسارت شهوت و مقام و مال و مخلوقاتی مثل خود، آزاد می‌شود یعنی دیگر معبود او و هدف او در زندگی چیزی غیر از خدا، نیست و لذا بخاطر غیر خدا، حاضر نیست ذلت را قبول کند پس توحید، روح آزادگی را در انسان می‌دمد و انسان را آزاد می گرداند و چنین انسانی دیگر فرمانبر زور و زر نیست [vii]
انسانی که تمام کارها را در جهان به خدا باز می‌گرداند (توحید افعالی) و می‌گوید هیچ موجودی از خود استقلال در تاثیر ندارد و موثر مستقل در سراسر عالم هستی فقط ذات پاک خداست، در عین حال که تلاش می‌کند و مبتلا به خمود و تنبلی نمی‌شود، اهل توکل به خداست و راضی است به رضای خدا و مسلماً چنین انسانی تحمل مشکلات برای او آسانتر و زندگی برایش شیرین‌تر است و از آرامش خاصی بهره می‌برد و دائماً در اضطراب بسر نمی‌برد که نکند به این موفقیت نرسم یا این موفقیت ممکن است از دستم برود.
انسانی که می‌داند تمام کارها بدست خداست، دیگر از چیزی و یا کسی نمی‌ترسد [viii] و می‌گوید تا او نخواهد، کسی نمی‌تواند به من ضرری وارد کند ولذا در مقابل هر زورگویی می‌ایستد و...
أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اللّهِ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ
آگاه باشید )دوستان و( اولیای خدا، نه ترسی دارند و نه غمگین می‏شوند[ix]
________________________________________
[i]سوره فاطر،آیه ۱۵.
[ii]سوره رعد،آیه  ۱۶.
[iii]سوره شوری، آیه  ۵۳.
[iv]سوره واقعه ،آیه ۴.
[v]سوره شوری، آیه ۱۱ ـ سوره توحید، آیه ۴.
[vi]سوره صافات، آیه ۱۸.
[vii]سوره اعراف، آیه  ۹۳.
[viii] سوره توبه، آیات ۱۳و۱۸ ـ سوره احزاب، آیه ۳۹.
[ix]سوره یونس، آیه۶۲