طیبه عطایی
حضرت زینب کبری(س) در پنجم جمادی الاولی سال پنجم یا هفتم هجری، در شهر مدینه به دنیا آمد.[۱] وقتی ایشان متولد شد، حضرت زهرا(س)، او را نزد حضرت علی(ع) آورد و و به آن حضرت گفت که نامی بر این مولود بگذار. حضرت فرمودند که من بر پیغمبر خدا سبقت نمیگیرم. در این موقع رسول خدا(ص) به سفر رفته بودند وقتی از سفر برگشتند، علی(ع) به ایشان عرضه داشت که خدا به دخترت زهرا، دختری داده شما نام او را تعیین فرمائید. پیغمبر(ص) فرمودند فرزندان فاطمه، فرزندان من است و اختیارشان با پروردگار است. لذا منتظر وحی خدا میباشم. در همان وقت جبرئیل نازل شد و عرض کرد: خدا تو را سلام میرساند و میفرماید نام این نوزاد را زینب بگذار زیرا ما در لوح محفوظ این نام را برای این مولود نوشتهایم.[۲]
حضرت زینب(س) ملقب به، عقیله بنی هاشم و عقیله الطالبین بود. عقیله، زن کریمه را می¬گویند که در بین فامیل بسیار عزیز و در خاندان خود ارجمند باشد.[۳]
حضرت زینب(س) چهره¬ای نورانی همچون ماه داشت. پیامبر(ص) در هنگام تولد او فرموده بود به همه حاضرین و غائبین امتم بگوید که این دختر را محترم بدارند که نمونه و نماینده خدیجه کبری(س) است.[۴]
حضرت سجاد(ع) در وصف عمهاش زینب(س) فرمود:
«انتِ بحمدالله عالمهٌ غیرُ مُعَلَّمه، فَهِمَهٌ غیرُ مُفهمَه»
«عمه جان! به حمدالله، دانش تو دانشی الهی است و فهمی که در قلب شریف تو وجود دارد از منبع فیض الهی است»[۵]
ایشان به مدت پنج سال، وجود مبارک پیامبر اکرم(ص) و فامه زهرا(س) را درک کرد و این پنج سال فرصتی بود که از نور وجود این دو دردانه زمان بهره گیرد، در دامان پر مهر و عطوفت آنان رشد نماید، از جرعههای معرفت سیراب شود و حدیث صبر و استقامت در دفتر وجودش بنگارد.
هنگام تولد حضرت زینب(س)، رسول خدا(ص) او را بوسید و صورت به صورتش گذاشت و فرمود:
جبرئیل، به من خبر داده که این دختر، در مصیبتها و بلاها و شدائد، شریک حسین(ع) من است. هر کس بر زینب گریه کند، اجر و ثوابش مانند کسی است که بر برادرانش حسن و حسین(ع) گریه نموده باشد.[۶]
آن حضرت، در طول حیات خود، همراه با امامان زمان خویش در مسائل سیاسی و اجتماعی شرکت فعال داشت و تا آخرین لحظات در کنار آنها بود.
۱- نیابت از امام حسین(ع): از ویژگیهای حضرت زینب(س)، نیابت از امام حسین(ع) میباشد و از جمله القاب آن مخدره نائبه الحسین(ع) است.[۷] این ویژگی مخصوص زینب کبری(س) بوده است.
۲- همراهی در سفر کربلا: هنگام حرکت به سوی کربلا، همراه برادر عازم این سفر پر بلا شد تا برادرش را در انجام امر الهی با صبر و استقامت یاری کند. حضرت ابا عبدالله الحسین(ع)، در واپسین لحظات عمر شریف خود سفارشاتی به خواهر نمود و رسالت تبلیغ واقعه کربلا را بر دوش ایشان گذارد و زینب کبری(س) هم در انجام رسالت خویش زرهای کوتاهی نکرد و هر چه در توان داشت به کار برد تا اسلام زنده بماند.
۳- پس از شهادت برادر: مهمترین خدمت حضرت زینب(س)، پس از شهادت امام حسین(ع) هدایت و رهبری، حفاظت و مراقبت از اسراء، دلداری دادن به شهید دادهها و همچنین حفاظت از جان امام سجاد(ع) و رساندن پیام عاشوراء و شهداء کربلاء به گوش جهانیان بود. او با خطبههای خود توانست از اسلام و حیثیت آن دفاع کند و پاسخ گوی یاوه سراییهای یزید و یارانش باشد. ایجاد تحول و انقلاب در کوفه و شام و جاهای دیگر، و بسیاری از کارها که حضرت زینب کبری(س) در جریان اسارت انجام داد، تنها بخشی از خدمات آن مخدره در قیام عاشوراء بود، اگر زینب کبری(س) آن خدمات ارزنده را به اسلام ارائه نمیداد، نهضت عاشورا، راهبری پس از شهادت سیدالشهداء نمیداشت، اسرا و خصوصاً اطفال، جانشان در خطر قرار میگرفت و امام سجاد(ع) که جانشین امامت بعد از امام حسین(ع) بود از خطر مرگ حفظ نمیشد و پیام کربلاء به شهرهای دیگر ابلاغ نمیشد و در نتیجه نهضت عاشورا، پایان خوب و پیروزمندانهای نمیداشت.
عمر شریف این بانوی بزرگوار ۵۶ سال است. در آخر عمر ایشان در مدینه منوره، قحطی پیش آمد. شوهرایشان، جناب عبدالله بن جعفر مزرعهای در شام داشت. ناچار به اتفاق او به شام حرکت کردند و در آنجا حضرت زینب(س) از دار دنیا رفت. قبر شریفش هم در همان محوطهای که متعلق به عبدالله بن جعفر بود دفن گردید. وفات آن مخدره در چهاردهم ماه رجب در سن ۶۲ گفته شده است و بعضی پنجم ماه رجب ۶۲ را به عنوان تاریخ وفات ایشان ذکر کرده اند.[۸] ولی در خصوص مکان و قبر آن حضرت اختلاف است.
در جنوب شرقی دمشق در هفت کیلومتری آن، شهری وجود دارد بنام شهر زینب. این محل که راویه نام دارد، بدون تردید محل دفن شخصی به نام امالکلثوم است. اما بین علما اختلاف نظر وجود دارد که این شخص کیست؟
عدهای میگویند آن¬که در راویه دفن است، یکی از امامزاده هاست ولی زینب کبری نیست. برخی دیگر می-گویند امالکلثوم کنیه حضرت زینب است و راویه قبر زینب کبری است. عدهای دیگر از علما نظرشان بر این است که زینب کبری در مدینه مدفون میباشد. مرحوم سید محسن امین در جلد سی و سوم اعیان الشیعه چنین نظری دارد.
روایاتی هم در کتاب¬های طراز المذهب، بحر المصایب، انوار الشهاده وجود دارد که یه استناد آنها میتوان گفت که زینب کبری(س) در هفت کیلومتری دمشق، در روستای راویه مدفون است.[۹] ولی به هر حال، هنوز هم محل دفن ایشان، محل اختلاف میان علما است.
________________________________________
[۱] . اصفهانی عمادزاده؛ حسین؛ زندگی حضرت زینب (س)، محمد، ن چ: ۴، چ: احمدی، سال: ۱۳۶۷، ص ۴۷
[۲] . همان؛ زندگی حضرت زینب (س) ص ۴۷
[۳] . همان؛ زندگی حضرت زینب (س) ص ۴۸
[۴] . فضائلی؛ حبیتا...؛ مرد آفرین روزگار زندگی حضرت زینب کبری (س) ارشاد اسلامی، چ: ارشاد، ن چ: اول سال: ۱۳۶۸، ص ۱۰
[۵] . دستغیب شیرازی؛ عبدالحسین؛ زندگانی فاطمه الزهرا (س) و حضرت زینب (س) علمیه السلامیه، بیتا، بیجا، ص ۱۷
[۶] . همان؛ مرد آفرین روزگار؛ ص ۱۱
[۷] . بوته کار حسن؛ زینب کبری (س) عقیله بنی هاشم، بهار، چ: فروردین، ت: ۱۳۷۵ ن، اول ص ۱۷۶
[۸] . همان: زندگی حضرت فاطمه الزهرا (س) و حضرت زینب (س) . ص ۱۴
[۹] . همان، زینب کبری عقیله بنی هاشم، ص ۲۷۶
نظر خود را اضافه کنید.