در قرآن کریم در پانزده موضع ، آیه سجده وجود دارد که در چهار مورد از آنها به محض خواندن یا شنیدن آیه ، سجده کردن واجب است . و در بقیه مستحب مى باشد. این مطلب ، مضمون روایات اهل سنت نیز اشاره خواهیم کرد. آن چهار آیه که سجده در آنها واجب است عبارتند از:
۱ – (( انما یؤ من بایاتنا الذین اذا ذکروا بها خروا سجدا و سبحوا بحمد ربهم و هم لا یستکبرون )) (۱).
۲ – (( و من آیاته اللیل و الشمس و القمر لا تسجدوا لله الذى خلقهن ان کنتم ایاه تعبدون )) (۲).
۳ – (( فاسجدوا لله و اعبدوا)) (۳).
۴ – (( کلا لا تعطعه و اسجدوا و اقترب )) (۴).
وجوب سجده در این آیات شریفه در مذهب اهل بیت – علیه السلام – اجمالى است . و روایات آن در حدیث از جمله در وسائل الشیعه ، ابواب قرائه القرآن ، باب ۴۲ – ۴۳، منقول است . و آن را (سجده تلاوت ) مى نامند. به عنوان تبرک به یک حدیث اکتفا مى کنیم : (( عن عبدالله بن سنان عن اءبى عبدالله علیه السلام قال : اذا قراءت شئیا من العزائم التى یسجد فیها فلا تکبر سجودک و لکن تکبر حین ترفع راءسک و العزائم اربع : حم السجده و تنزیل و النجم و اقرء باسم ریک )) (۵).
منظور ار (تنزیل )، سوره سجده مى باشد. در روایت دیگر آمده است :(( قال علیه السلام ان العزائم اربع : اقرء ربک خلق . و النجم و تنزیل السجدة و حم السجدة )) (۶).
اما یازده موردى که سجده در آنها مستحب است عبارتند از:
۱ – (( ان الذین عند ربک لایستکبرون عن عبادته و یسبحونه و له یسجدون و له یسجدون )) (۷).
۲ – (( و لله یسجدو ما فى السموات و الارض طوعا و کرها و ظلالهم بالغدو والاصال )) (۸).
۳ – (( و لله یسجد من ما فى السموات و ما فى الارض من دابة و الملائکة و هم یستکبرون )) (۹).
۴ – (( … ان الذین اوتوالعلم من قلبه اذا یتلى علیهم یخرون للاذقان سجدا )) (۱۰).
۵ – (( و ممن هدینا واجتبینا اذا تتلى علیهم آیات الرحمن خروا سجدا و بکیا )) (۱۱)
۶ – (( الم تر ان الله یسجد له من فى السوات و من الارض و الشمس و القمر و النجوم و الجبال و الشجر و الدواب و کثیر و من الناس … )) (۱۲)
۷ – (( یا ایهاالذین ارکعوا و اسجدوا واعبدوا ربکم وافعلوا الخیر لعلکم تفلحون )) (۱۳)
۸ -(( و اذا قیل لهم اسجدوا للرحمن قالوا و ما الرحمن انسجد تاءمرنا و زادهم نفورا )) (۱۴)
۹- (( الا سجدوالله الذى یخرج الخب ء فى السموات والارض و یعلم ما تخفون و ما تعلنون )) (۱۵)
۱۰ – (( وظن داود انما فتناه فاستغفر ربه و خر راکعا و اناب )) (۱۶)
۱۱ – (( و اذا قرء علیهم القرآن لایسجدون )) (۱۷)
این است مذهب اهل بیت – صلوات الله علیه اجعین – که حقایق را از جد بزگوارشان حضرت محمد بن عبدالله – صلى الله علیه و آله – اخذ و بیان کرده اند. اما در مذهب اهل سنت ، ابوحنیفه سجده را همه موارد پانزده گانه ، واجب مى داند. و شافعى همه آنها را مستحب مؤ کد گفته است .
پی نوشت ها :
۱- سوره سجده ، آیه ۱۵٫
۲- سوره فصلت ، آیه ۳۷٫
۳- سوره نجم ، آیه ۶۲٫
۴- سوره علق ، آیه ۱۹٫
۵- کافى ، ج ۳، ص ۳۱۷٫
۶- وسائل ، ابواب قرائة القرآن ، باب ۴۲ یا ۴۳٫
۷- سوره اعراف ، آیه ۲۰۶٫
۸- سوره رعد، آیه ۱۵٫
۹- سوره نحل ، آیه ۴۹٫
۱۰- سوره مریم ، آیه ۵۸٫
۱۱- سوره مریم ، آیه ۵۸٫
۱۲- سوره حج ، آیه ۱۸٫
۱۳- سوره حج ، آیه ۷۷٫
۱۴- سوره فرقان ، آیه ۶۰٫
۱۵- سوره نمل ، آیه ۲۵٫
۱۶- سوره ص ، آیه ۲۴٫
۱۷- سوره انشقاق ، آیه ۲۱٫
نظر خود را اضافه کنید.