در سرتاسر دنيا در هر جامعه‌اي، اعم از مدرسه، دانشگاه و يا هر سازمان و جامعه بزرگ‌تري، براي پوشش ظاهري و طرز رفتار اعضاي آن جامعه، چارچوب و قوانيني وجود دارد.
قوانين پوشش ظاهري و رفتاري يک جامعه، بر اساس معيارهاي مذهبي و اجتماعي آن جامعه، تعيين ميشود و از اعضاي آن انتظار ميرود که در صورت حضور در آن جامعه، از قوانين خاص آن پيروي کنند.
در اجتماعي که دين اکثريت قاطع مردم، اسلام است و اکثريت مطلق اعضاي آن جامعه را مردمي مذهبي و معتقد به اصول ديني تشکيل ميدهند، قانون پوشش ظاهري و رفتاري آن جامعه نيز بر اساس دين اسلام تعيين خواهد شد.
در اسلام علاوه بر قوانين پوشش ظاهري، قوانيني مربوط به رعايت عفت در نحوه رفتار و گفتار، وجود دارد. بر اساس آيات و روايات، حجاب و عفاف فقط در پوشش ظاهري خلاصه نمي‌شود؛ يعني يک فرد تنها با رعايت نحوه پوشش ظاهري، به طور کامل به قانون پوشش اسلامي، عمل نکرده است.
خداوند مي‌فرمايد: «اي پيامبر! به همسران و دخترانت و زنان مومنان بگو: «روسريهاي بلند خود را بر خويش فرو افکنند. اين کار براي اين که شناخته نشوند و مورد آزار قرار نگيرند، بهتر است [و اگر تا کنون خطا و کوتاهي از آنها سرزده، توبه کنند]. خداوند، همواره آمرزنده و رحيم است».1
اين آيه، به اين معني است که خداوند از زنان مومن ميخواهد که به جز گردي صورت و دست‌ها تا مچ، بقيه قسمتهاي بدن را از نامحرمان بپوشانند.
از امام صادق عليه‌السلام پرسيدند: آيا ساعدهاي زن از قسمت‌هايي است که بايد از غير محارم بپوشاند؟ فرمود: بلي و آن چه زير روسري قرار ميگيرد، بايد پوشيده شود و نيز از محل دستبند به بالا بايد پوشيده شود.
اما اسلام علاوه بر قوانيني که در بالا ذکر شد، قوانين ديگري نيز دارد که مکمل پوشش ظاهري‌اند؛ به طوري که اين دو درکنار هم، قانون حجاب در اسلام را تشکيل ميدهند.
اسلام در کنار پوشش ظاهري، قوانيني براي نحوه نگاه کردن زنان و مردان به نامحرمان، نحوه راه رفتن و صحبت کردن زنان و آرايش نکردن و آشکار نکردن زينتشان براي مردان نامحرم، دارد.
درباره نحوه نگاه کردن به نامحرم، خداوند خطاب به پيامبر صلي‌الله‌عليه‌وآله مي‌فرمايد: «به مردان مومن بگو چشم‌هاي خود را [از نگاه به نامحرمان] فرو گيرند و عفاف خود را حفظ کنند. اين براي آنان پاکيزه‌تر است. خداوند از آن چه انجام ميدهند، آگاه است».2
همچنين مي‌فرمايد: «و به زنان مومن بگو: چشم‌هاي خود را [از نگاه هوس آلود]، فرو گيرند و دامان خويش را حفظ کنند و زينت خود را-جز آن مقدار که نمايان است- آشکار ننمايند و [اطراف] روسريهاي خود را بر سينه خود افکنند [تا گردن و سينه با آن پوشيده شود]، و زينت خود را آشکار نسازند؛ مگر براي شوهرانشان يا پدرانشان يا پدر شوهرانشان يا پسرانشان يا پسران همسرشان يا برادرانشان يا پسران برادرانشان يا پسران خواهرشان يا زنان هم دينشان يا بردگانشان [کنيزانشان] يا افراد سفيه که تمايلي به زن ندارند يا کودکاني که از امور جنسي مربوط به زنان، آگاه نيستند و هنگام راه رفتن، پاهاي خود را به زمين نزنند؛ تا زينت پنهانشان دانسته شود [و صداي خلخال که برگوش دارند، به گوش رسد]. و همگي به سوي خدا بازگرديد اي مؤمنان! تا رستگار شويد».3
در سوره احزاب، نيز آمده است: «پس به گونه‌اي هوس‌انگيز، سخن نگوييد که بيماردلان در شما طمع کنند و سخن شايسته بگوييد»4 نيز آمده است:
در اسلام همان قدر که بر نحوه پوشش ظاهري تاکيد شده، بر عفاف و حجاب در رفتار افراد - اعم از نحوه راه رفتن، نگاه کردن به نامحرم و صحبت کردن - نيز تأکيد شده است.
بنابراين، در جامعه امروز، زن مسلمان نيز با رعايت حجاب اسلامي، ميتواند در تمام صحنههاي اجتماعي حاضر شود.
اين که زن مسلمان فقط پوشش ظاهري‌اش را مطابق دستور شرع قرار بدهد و درمورد پوشش رفتاري‌اش، مطابق با شرع عمل نکند، از نظر اسلام به همان اندازه مطرود است که زن مسلماني پوشش ظاهري اسلامي، نداشته باشد.
زن مسلمان در زمان حضور در فعاليتهاي اجتماعي، بايد همواره اين را مورد توجه قرار دهد که طرز نگاه کردن و نحوه گفتارش و آن چه در حضور نامحرمان مي‌گويد، نبايد برخلاف دستورات شرع باشد؛ زيرا از ديدگاه اسلامي، هيچ يک از اين دو به تنهايي نشان عفاف و حجاب نيست؛ بلکه اينها مکمل يکديگرند و با هم، ماهيت حجاب و عفاف را کامل ميکنند.
پي‌نوشت‌ها:
1. احزاب، آيه 59.
2. نور، آيه 30.
3. همان، آيه 31.
4. احزاب، آيه 32.
فاطمه رودکي
پرسمان
نظر خود را اضافه کنید.