پاسخ: دانشجوي گرامي براي فهميدن فلسفه سينه زني براي سيد الشهداء عليه السلام ابتدا لازم است كه يك مقدمه ذكر شود سپس به بررسي اين موضوع خواهيم پرداخت:
با استفاده از متون تاريخي متوجه مي شويم كه در عرب آن دوران و حتي قبل از شهادت امام حسين عليه السلام سينه زني بسيار شايع بوده و هنگام عزاداري به سر و سينه و صورت مي زدند. در اين زمينه گزارش‌هاي تاريخي بسيار زيادي در دست مي‌باشد مثلا نقل شده كه زنان پيامبر نيز به همين روش، نسبت به رحلت رسول خدا (ص) ابراز عزاداري نموده‌اند. به عنوان مثال، ابن هشام به نقل از عايشه مي‌نويسد: ( زماني كه پيامبر خدا از دنيا رفت ) من به همراه بقيه زنان پيامبر سينه مي زديم و من به صورتم مي زدم.( عبد الملك بن هشام بن أيوب الحميري المعافري أبو محمد ( متوفي 213 ) ، السيرة النبوية ج6، ص75، ح 26391 ، تحقيق : طه عبد الرءوف سعد ، ناشر : دار الجيل ـ بيروت ـ ، الطبعة : الأولى ، سال چاپ : 1411 ؛ ابن حنبل أبو عبدالله الشيباني ، احمد (متوفي 241) ، مسند ج 6 ، ص 274 ، ناشر : مؤسسة قرطبة – مصر ؛ البلاذري ، أحمد بن يحيى بن جابر (المتوفى : 279هـ) ، أنساب الأشراف ج1 ص 243 ؛ مسند أبي يعلى ، اسم المؤلف: أبو يعلى الموصلي التميمي ، أحمد بن علي بن المثنى ( متوفي 307 ) ، مسند أبي يعلى ج 8 ، ص63 ، تحقيق : حسين سليم أسد ، ناشر : دار المأمون للتراث - دمشق - ، الطبعة : الأولى ، 1404 - 1984 ؛ الطبري ،‌ أبي جعفر محمد بن جرير ، متوفي 310 ، تاريخ الأمم و الملوك ج 2 ، ص 232 ، ناشر : دار الكتب العلمية – بيروت)
ابن منظور لغت شناس معروف عرب در ترجمه واژه « لدم » مي نويسد :
لدم :‌ به معناي به سينه زدن زن مي باشد . . . و التدام زنان : به معناي به سينه و صورت زدن زنان در مصيبت است.( . ابن منظور ، محمد بن مكرم بن منظور الأفريقي المصري (متوفي 711 ) ، لسان العرب ج12، ص 539 ، ناشر : دار صادر - بيروت ، الطبعة : الأولى) البته از اين نمونه ها بسيار است كه به جهت طولاني نشدن جواب از ذكر آنها خودداري مي كنيم.
با توجه به اين مقدمه به مطالب ذيل دقت بفرماييد:
سينه زني: نوعي مراسم سنتي عزاداري براي سيد الشهدا(ع) و ديگر ائمه مظلوم، است. اين مراسم معمولا همراه نوحه‌خواني با آهنگي خاص مي‌باشد.( جواد محدثي، فرهنگ عاشورا، قم، نشر معروف، 1385، چاپ هشتم،‌ ص256.)
ريشه يابي(فلسفه) اين مراسم: اصل اين سنت بويژه در ميان عرب‌ها رواج داشته است آن‌ها به هنگام وارد شدن مصيبت، دستها را به صورت ضربدري -به گونه اي كه كف دست‌ها به طرف صورت باشد- روي هم قرار داده و به نشانه عزا به سينه مي‌زدند(كاري كه همكنون نيز در ميان زنان عرب بسيار رواج دارد). سينه زني به مرور زمان به صورت موجود در آمده كه با انتخاب نوحه هاي سنگين حركات دست بر سينه مي‌خورد.( ر.ك: جواد محدثي، فرهنگ عاشورا، ‌ ص256-257.)
اين گونه نوحه‌گري ابتدا به صورت فردي بوده اما به مرور زمان به صورت گروهي و دستجات سوگواري در آمده است.( حسن مشحون، موسيقي مذهبي ايران، سازمان جشن و هنر، 1350ش، ص26.) (بهترين راه براي زنده نگاه داشتن آن فجايع، كارهاي عملي مي‌باشد. اين كارهاي عملي وقتي با هنرنمايي همراه باشند تاثير عميق‌تري از خود بر جاي خواهند گذاشت .سينه زني يكي از اين كارهاي عملي همراه با هنرنمايي است و به همين دليل مورد استقبال همه قرار گرفت. بر سر و بر صورت ويا اعضاي ديگر زدن هم تاثير دارد ولي مانند سينه زني طبيعي و خود جوش نيست).
چرا سينه زني: اين كار نوعي عكس العمل عاطفي است. (انسان به هنگام اوج هيجان، حزن و اندوه كارهايي را به صورت عكس العمل از خود بروز مي‌دهد كه منشا عاطفي دارد. مثلا به هنگام شادي به ناگاه فرياد سر مي‌دهد يا دست (كَف)مي‌زند. به همين صورت به هنگام عزا نيز گاه شيون كرده دست بر روي دست مي‌زند يا به سر، صورت و يا سينه خود مي‌كوبد). برخي زنان حاضر در صحراي كربلا پس از مشاهده آن فجايع، با زدن بر سينه خود به عزاداري پرداختند. مي‌توان چنين حدس زد كه: با به حركت در آمدن كاروان اسراي كربلا و اقامه عزا از سوي آنان در شهرها و اقامتگاه هاي بين راه و همراهي برخي از مردم با آنان اين روش به مرور زمان به صورت يك سنت و شيوه در عزاداري امام حسين (ع) در آمد.
حد و حدود سينه زني: محدوده آن توسط مراجع تقليد معين و مشخص مي‌گردد. ولي قاعده كلي آن اين است:
1- بايد خردمندانه باشد.
2- نسبت به موضوع مورد نظر اهانت به حساب نيايد.
در پايان دو روايت را برايتان نقل مي كنيم تا ببينيد كه حتي حضرات معصومين هم تا چه اندازه اي در مصيبت جانسوز شهادت سيدالشهداء اهتمام مي ورزيده اند آنگاه به يقين شما با خواندن اين روايات و تامل در آن ديگر در مورد عزاداري و سينه زني شك و ترديدي برايتان باقي نخواهد ماند:
از امام صادق(ع) نقل شده كه فرمود: هر آينه چاك زدن گريبانها و لطمه زدن صورت ها بر حسين بن علي بايد باشد و بر مانند آن بزرگوار لطمه زده مي شود بر صورتها و چاك زده مي شود بر گريبانها.( تهذيب الاحكام،شيخ طوسي، دارالكتب اسلاميه، تهران چاپ چهارم 1365ش،ج8،ص335؛ عوالي الآلي ،شيخ محمد بن علي بن ابراهيم، انتشارات سيد الشهداء، اول،1405ق، ج3،ص409؛بحارالانوار، علامه مجلسي، مؤسسه الوفاء،بيروت،1404ق، ج82،ص106)
همچنين ديدن حضرت سكينه در رؤيا مادرش فاطمه زهرا(س) را به اين حالت كه: فلطمت علي وجهها و نادت وا والداه... حضرت زهرا سلام الله عليها در عزاي امام حسين عليه السلام بر صورت خويش لطمه مي زد و صداي ناله اش به واي پسرم بلند بود...( لهوف، سيد بن طاووس، انتشارات جهان، تهران، 1348ش،ص198؛ بحارالانوار، ج45،ص147. )

اما در رابطه با لخت شدن در مراسم عزاداري:
آنچه در روايات فراوان مورد سفارش و تأكيد است عزاداري و محزون و گريان بودن در مصيبت شهادت و مظلوميت و فقدان اولياي الهي به ويژه سالار شهيدان، امام حسين(ع) است. شكل عزاداري و چگونگي آن به حسب عرف و عادت و مراسم و فرهنگ جامعه اي مختلف است و در روايات بر شكل خاصي از آن تأكيد نشده است. لخت شدن در مراسم عزاداري كه در بعضي جاها معمول است تابع همين عرف و عادت است و داراي فضيلت و ارزش خاصي نمي باشد و هيچ گونه تأكيدي بر آن نشده بلكه در جاهايي كه اين مراسم در معرض ديد و تماشاي خانم ها مي باشد، ترك اين كار و با لباس عزاداري كردن بدون شك بهتر و مناسب تر است. بلكه اگر كمك به گناه باشد جايز نيست.
وهن، يعني چيزي كه باعث سستي و ضعف بنيان هاي فكري، عقيدتي، اخلاقي و احكام دين مقدس اسلام و مذهب حقه شيعه باشد و آن را از نظر عقلي بي پايه و اساس و غير معقول معرفي كند.
نظر مراجع:
حضرت امام و آيت الله فاضل: اگر لخت شدن باعث مفسده نباشد، اشكال ندارد و بر زنان واجب است از نگاه كردن به بدن نامحرم اجتناب كنند.امام، استفتاءات، ج 3، سؤالات متفرقه، س 46؛ فاضل، جامع‏المسائل، ج 1، س 2163 و 2165.
آيت الله مكارم: احتياط واجب آن است كه مردان از اين كار خوددارى كنند.مكارم، استفتاءات، ج 2، س 765.
آيت الله تبريزى: اشكال ندارد.تبريزى، استفتاءات، س 2004 و tabrizi.org، لخت شدن عزاداران.

آيت الله صافى: اگر در معرض ديد زنان نامحرم نباشد، اشكال ندارد.صافى، جامع‏الاحكام، ج 2، س 1597.
آيت الله بهجت: بنابراحتياط واجب بايد بدن خود را از نامحرم بپوشاند.بهجت، توضيح‏المسائل، م 1937.


نظر خود را اضافه کنید.

0
شرایط و قوانین.
  • هیچ نظری یافت نشد
کامنتو فارسی تنظیم خلیلان رسانه