اصل توجه به تفاوتهاى فردى فرزندان
انسانها به گونهاى آفریده شدهاند که هر یک از آنها یک فرد مستقل هستند و هیچ دو نفرى را نمىتوانیم بیابیم که از همه جهت شبیه هم باشند. آدمیان با یکدیگر برابر نیستند و از نظر توان جسمى، قدرت اندیشه، هوش و استعداد و زیرکى متفاوتند. از این رو، والدینى که با صرف هزینه فراوان مىکوشند فرزندانشان را آنگونه که خود مىخواهند پرورش دهند، به نتیجه دلخواه نمىرسند. باید توجه داشت که کودکان با هم تفاوتهاى زیادى دارند و والدین و مربیان آگاه باید پیش از آنکه از آنان انتظار تربیتى ویژهاى داشته باشند، به شناخت واقعبینانهاى از آنها برسند تا برنامههاى تربیتى موفقى را به پیش ببرند. «توجه کردن به تفاوتهاى فردى، در سیره معصومان علیهمالسلام نیز رعایت مىشد و معصومین علیهمالسلام امر شده بودند که با مردم به اندازه عقلشان سخن بگویند؛ زیرا از تفاوتهاى میان انسانها، تفاوت در عقل و تفاوت در استعداد ذهنى و قدرت فهم است که باید بسیار به آنها توجه کرد.» هر یک از این تفاوتها، روش آموزشى خاص خود را مىخواهد و اگر به آنها توجهى نشود، در فرآیند پرورش اختلال به وجود خواهد آمد.
بر این اساس، نمىتوان از همه فرزندان انتظار یکسان داشت و از آنان خواست که در یک سطح از رشد و کمال قرار گیرند، بلکه وظیفه والدین آن است که زمینه شکوفایى و رشد استعدادهاى فرزندانشان را فراهم آورند تا هر کدام از آنها به اندازه توانایى و شایستگى خویش به کمال مطلوب دست یابد.
پیام متن
والدین در تربیت فرزندانشان باید توجه کنند که:
هر کسى را بهر کارى ساختند***میلِ آن را در دلش انداختند
اصل پرورش تدریجى فرزندان
هیچ انسانى جز بر اساس توانایىاش و جز با حرکت تدریجى و درست، به کمال دلخواه نمىرسد. تربیت باید هماهنگ با طاقت، توان و گنجایش افراد و به صورت تدریجى و آهسته صورت گیرد. منظور از پرورش تدریجى، هماهنگى روند تربیت با رشد تدریجى فرزندان است. بنابراین، والدین در تربیت و نگهدارى فرزندان باید به تدریجى بودن ویژگىها و توانمندىهاى آنها توجه داشته باشند؛ زیرا شخصیت انسان کم کم ساخته مىشود و گفتار و رفتار به مرور در او اثر مىگذارد و در عمق جانش نفوذ مىکند. از این رو، توجه به اصل تدریجى و همیشگى بودن در امر تربیت و پرورش، مهم و ضرورى است. انسان فقط با چند رفتار و کردار نیک، به شخصیت عالى دست نمىیابد، بلکه با تداوم، تکرار و به تدریج، شخصیت او قالب مىخورد و شکل مىگیرد.
پیام متن
آنچه به شتاب برآید، دیرى نپاید، ولى آنچه به تدریج حاصل آید، سرسخت شود و به آسانى زوال نیابد.
اصل آسانگیرى
نرمى و مدارا کردن بهترین شیوه براى نرمکردن دلها و همراه ساختن جانها با امر تربیت است و هیچ چیزى همچون مدارا و آسانگیرىِ بهنگام در تربیتِ دل انسانها و رشد درست عواطف انسانى مؤثر نیست. این مسئله در سالهاى نخستین زندگى و دوران کودکى انسان، اهمیت بیشترى دارد؛ زیرا وجود انسان لطیفتر است و به سهلگیرى و چشمپوشى بیشترى نیاز دارد و باید آسانگیرى سرلوحه همه رفتارهاى تربیتى قرار گیرد. در برنامه تربیتى باید اصل را بر انتخاب و تعیین تکلیفهاى آسان قرار دهیم؛ زیرا این روش، یکى از زمینههاى درونى و انگیزشى لازم براى فرزندان را فراهم مىآورد و آنها را به سوى انجام دادن کارهاى شایسته و دلخواه تشویق مىکند. رسول اکرم صلىاللهعلیهوآله مىفرماید: «بُعِثْتُ عَلَى الحَنیفهِ السَهْلَهِ السَمْحَه؛ من به آیین فطرى آسان و چشمپوشنده برانگیخته شدهام».
از آنجا که کودکان ما به دلیل ضعف نفس، در برابر به دوش کشیدن تکلیفها فرو مىشکنند، اصل گذشت یا آسانگیرى در تربیت و تشویق آنان به رعایت برنامههاى دینى باید به نیکى رعایت شود. در اجراى این اصل مىتوان از روش مرحلهاى کردن تکلیفها و تجدیدنظر در مسئولیتها استفاده کرد؛ زیرا فرزندان تکلیفهاى سخت را نمىتوانند انجام دهند و در مرحله نخست نمىتوان از آنها انتظار داشت که بدون آمادگى و زمینه قبلى، آنها را دقیق و مناسب انجام دهند. بنابراین، باید یک تکلیف مشکل را به صورت مرحله به مرحله از آنها بخواهند تا توانایى انجام دادن آن را پیدا کنند و چنانچه تکلیفى از حد توان فرزندان خارج بود، در آن تجدیدنظر کنند و بنا بر اصل آسانگیرى، تکلیف دیگر و سادهترى به آنها بدهند.
پیام متن
والدین باید قدرت فراگیرى فرزندان را در نظر گیرند و از آموزش زود هنگام و آنچه فراتر از درک آنهاست، بپرهیزند تا در نتیجه، در امر تربیت فرزند سختگیرى کنند.
اصل ایجاد شرایط
بر اساس این اصل، افزون بر آنکه باید زمینههاى فراهمآورنده و رشددهنده کجروىها و انحرافها را از بین برد، باید شرایط پرورش هر چه بیشتر و بهتر انسانها را پدید آورد.
براى نمونه، در دوران کودکى به ویژه زمانى که کودک در رحم مادر زندگى مىکند، جنین در انتخاب سرنوشت خود نقشى ندارد و این پدر و مادرند که با چگونگى رفتار خود خوشبختى یا بدبختى نوزاد را رقم مىزنند. در دوران خردسالى که فرزندان در سطح آگاهى کمترى به سر مىبرند، براى والدین بهترین فرصت است که با جاذبهها و راهکارهاى بسیار ظریف و دقیق، فرزندان را بر انجام دادن کارها و ارزشهاى اخلاقى وا دارند و بدینگونه، زمینه رشد اخلاقى و پرورش درست را در او فراهم آورند.
پیام متن
پرورش فرزند باید اساسى و ریشهاى باشد، به این معنا که از همان زمان کودکى فرزند، سنگ بناى آینده کودک به شکل درست نهاده شود تا کودک، ناخودآگاه و ناخواسته به سوى انجام دادن نیکىها گام بردارد و از لغزش بپرهیزد
پدیدآورنده:فاطمه رجبى
والدین و چند اصل مهم در تربیت فرزندان
نظرات
- هیچ نظری یافت نشد
نظر خود را اضافه کنید.