زهراي مرضيه(سلام الله علیها)در همه مراحل زندگي كوتاه خويش در راه تحكيم بنيانهاي نهال نوراني توحيد كوشيد و از همان دوران كودكي، رياضت در راه اسلام را مشتاقانه بر خود هموار كرد و تا پايان زندگي نيز به اين روش ادامه داده و سرانجام از بارزترين مدافعان توحيد در تاريخ اسلام و انسان شد.بخش عمده اي از حيات دختر پيامبر(ص) در عصري بود كه خورشيد رسالت فضاي ظلماني روزگار جهالت را بتدريج به عصر فضيلت و ديانت تبديل كرده بود و مدينه النبي به مثابه بوستان فضيلت و حقيقت تلالويي شكوهمند داشت. همچنان كه زهرا(س) در پديد آوردن عصر فضيلت و ديانت به پدر بزرگوارش كمك شاياني كرد، پس از رحلت جانسوز پدر نيز در حراست از دستاورد عصر رسالت شجاعانه كوشش كرد.


گر چه از نظر زماني فعاليت حضرت فاطمه(س) در اين دوره قسمت اندكي از حيات پرثمر ايشان را در برمي گرفت، ولي به دليل حساسيت و شكوهمندي، اين دوره از فعاليت آن بانوي يگانه از اهميت فراواني در تاريخ اسلام برخوردار است، به طوري كه ايشان در اتحاد و انسجام مسلمانان در عصر خود بسيار تأثيرگذار بودند.
همزمان با سالروز ولادت حضرت زهراي مرضيه(س) در زمينه نقش آن حضرت در اتحاد و انسجام مسلمانان با چند تن از كارشناسان گفتگويي انجام داده ايم.
زهرا؛نمود وحي آسماني
سرزمين حجاز در دوران رسالت پيامبر(ص) شاهد تحولي شگرف در فرهنگ و تمدن بود. مسلمانان جزيرة العرب با عبور از دوراني كه در تاريخ، داغ جاهليت بر آن خورده، فرهنگ غني و سرشار از كرامت و معنويت اسلام را تجربه مي كردند.اما در اين ميان قرآن كريم و رسول گرامي(ص) گهگاه هشدارهايي به مسلمانان مي دادند؛ هشدار نسبت به عقبگرد و بازگشت به جاهليت، آيات كريمه نيز گاهي غيرمستقيم به مسلمين بيدارباش مي داد...
روشن است كه در زمان جدايي پيامبر رحمت و هدايت از امت و محروم شدن مردم از وجود پرخير و هدايت بخش حضرت كه مانند مشعلي نور مي پراكند و گرما مي بخشد، دوران حساسي را پيش مي آورد.ما شيعيان به حكم دستورات صريح خدا و رسولش نسبت به خاندان پيامبر(ص)، مودت و محبت ويژه اي داريم، اهل سنت نيز اهتمام زيادي نسبت به بزرگداشت اصحاب رسول خدا(ص) و حتي كساني دارند كه مدت كوتاهي به حضور آن حضرت رسيده اند.
در اين ميان فاطمه(س) وظيفه و رسالت خود را در اين عرصه جهاني نيكو فهميده و دريافته بود.
زهراي مرضيه(س) از جمله كساني است كه در همه مراحل زندگي خويش در راه تحكيم بنيانهاي نهال نوراني توحيد كوشيد و در همه فراز و فرودهاي عصر رسالت و پس از آن همراه پرشوري براي پيامبر(ص) و اميرالمؤمنين(ع) بود.دكتر علي بيات، مدير گروه تاريخ دانشكده الهيات دانشگاه تهران با اشاره به اين كه اسلام تحول عميق و ديرپايي را در تاريخ بشر پديد آورد و سيماي فرهنگي، فكري، سياسي، اجتماعي و تمدني بخش گسترده اي از جهان را متحول ساخت مي گويد: با ظهور اسلام جايگاه و حيات زن نيز دستخوش انقلاب و تحولي عميق گرديد و به زن از منظر صفات و ارزشهاي الهي انساني نگريسته شد. به عبارت ديگر اسلام تعريف و طرح جديدي از هندسه وجودي زن ارايه كرد.
وي مي افزايد: معرفت و آگاهي، عبوديت و بندگي، مسؤوليت پذيري، كرامت و استقلال شخصيت، طهارت اخلاقي، خودشناسي و خوديابي و حضور آگاهانه در همه عرصه ها و صحنه هاي زندگي نيز افقهاي تازه اي بود كه اسلام پيش روي زن گشود. زني كه نه نماد فرهنگ تاريخي و اجتماعي خود، بلكه نمود خلاقانه وحي آسماني و فرهيخته و ادب آموخته فرهنگ اسلامي و در عين حال سرچشمه جوشان و زلال معرفت بود كه ذهن و ضمير همواره پويان و تشنگان حقيقت فرهنگ اسلامي را سيراب مي كند.
دكتر بيات اضافه مي كند: شخصيت زهرا(س) تنها به عنوان شخصيت زني مسلمان، همچون ديگر زنان مسلمان مطرح نيست كه اگر چنين بود قالب برساخته و برگرفته از فرهنگ جاهلي عرب بود، يعني زني اسير جبر فرهنگي و اجتماعي تاريخ خود و ارزشها و سنتهايي كه زن را در جامعه مردسالار عرب، به چشم كالا و كنيز مي ديد. اين استاد دانشگاه ادامه مي دهد: بنابراين فاطمه(س) يك الگو، يك نمونه و يك معيار است تا همه زنان و بلكه مردان مسلمان، عيار مسلماني خود را پس از رحلت پيامبر(ص) با او بسنجند، يك مقياس است تا ارزش مسلماني خود و اعتقاد و پايبندي و التزام عملي خود را به آموزه هاي قرآني و سنت نبوي پس از رحلت پيامبر(ص) با او اندازه گيري كنند.
فاطمه(س) كه خود رهروي پيامبر(ص) است، پس از پيامبر(ص) راهنماست تا راه مستقيم، در ميان صدها بيراهه و كوره راه گم نشود. او كه خود دختر پيامبر(ص) است و مادر امامان، نخستين مفسر اصل امامت و مدافع حريم ولايت است، آن هم در زماني كه اصل امامت مغفول در ميان امت بود. خلاصه آن كه فاطمه(س) حقيقت طريقت بود، طريقتي كه از شريعت مايه مي گرفت و به حقيقت راه مي برد.
فاطمه(س)؛ سياستمداري در اجتماع
اتحاد از واژه هاي بنياديني است كه در فرهنگ ديني ما جايگاه ويژه اي دارد. در قرآن كريم، آيات فراواني وجود دارد كه خداوند در آن اهميت اتحاد و همبستگي را برمي شمارد و مؤمنان را به اين امر خطير رهنمون مي شود. با نگاهي به زندگي انديشمندان اسلام درمي يابيم كه آنها با ژرف انديشي در آيات قرآن و روايات پيامبر(ص) و خاندان پاك او به اين حقيقت دست يافته اند كه ريشه بسياري از نابسامانيهاي مسلمانان در عرصه هاي گوناگون، تفرقه و چنددستگي است.
كاملاً روشن است كه آنچه مي تواند جامعه اسلامي معاصر ما را از تفرقه برهاند، اتحادي است كه تبيين عقلي و نقلي داشته باشد، به بيان ديگر اتحادي مي تواند راهگشا باشد كه محور آن قرآن كريم سنت پيامبر(ص) و سيره معصومان و اهل بيت(ع) باشد. امامان شيعه و حضرت زهرا(س) دخت پيامبر در انديشه شيعي مقام بزرگي دارند. در انديشه اهل سنت نيز دختر گرامي پيامبر(ص) از ارج و مقام والايي برخوردار است و امامان شيعه، عالمان و فقيهان بزرگ امت اسلام و يادگاران پيامبر(ص) به شمار مي روند. از اين رو هر دو گروه به دختر گرامي پيامبر(ص) احترام مي گذارند، بايد اذعان نمود كه حضرت فاطمه زهرا(س) نقش بسيار مهمي در اتحاد اسلامي ايفا كرد كه تاكنون كمتر به آن توجه شده است.
وحدت از نگاه حضرت فاطمه(س) مؤلفه هاي خاصي دارد كه درنگ هوشمندانه در آن حقايق بسياري را آشكار مي سازد.
در باور فاطمه(س) اقامه برخي از اعتقادها در جامعه، آن جامعه را از تفرقه مي رهاند، در مقابل زير پا نهادن آنها مردم را از اتحاد دور و به تفرقه دچار مي سازد.
دكتر ستار عودي، مدير گروه تاريخ تشيع دانشگاه امام صادق(ع) و عضو پژوهشي دايرة المعارف اسلام با اشاره به اين كه حضرت زهرا(س) نقش بسيار مهم و سرنوشت سازي در تاريخ بشريت دارند، به طوري كه رفتار ايشان پس از 14 قرن هنوز هم مي تواند بهترين الگو و سرمشق براي ما باشد مي گويد: اين بانوي بزرگوار، به جز نقشي كه در خانه به عنوان همسر و مادر دارند، در جامعه نيز با شجاعت، شهامت، عزت و افتخار به عنوان يك سياستمدار ظاهر شده و به دفاع از حريم ولايت و امامت مي پردازند.
وي مي افزايد: انفاق فراوان به فقرا، كمك به پيامبر(ص) در جنگ احد، ايجاد نشاط معنوي در محيط زندگي پيامبر و... جلوه هاي گوناگون اتحادآفرين آن حضرت در زمان رسول خدا(ص) است، پس از رحلت پيامبر(ص) هم با ايراد خطبه هاي ارزشمند خود- يكي در روزهاي آغازين پس از رحلت رسول خدا(ص) و ديگري قبل از شهادت - رسالتشان را در اتحاد و انسجام اسلامي ايفا كردند.
دكتر عودي اضافه مي كند: اين بانوي بزرگوار در يكي از خطبه هاي خود مسلمانان را يد واحده مي دانند و تأكيد مي كنند كه اي مسلمانان در مقابل ظلم تسليم نشويد، بايد توجه داشت كه در اين خطبه معروف خطاب حضرت زهرا(س) به يك گروه خاص نيست، بلكه به همه مي گويند، من آمده ام به شما بگويم كه اگر اصول اسلامي را اكنون زير پا بگذاريد، در طولاني مدت نمي توانيد به اين اصول پايبند باشيد.
وي مي افزايد: حتي آن حضرت در قسمتي از سخنانشان به مسلمانان مي فرمايد: هر كس از گفتن حق سكوت كند، شيطان لال است، به طور كلي ايشان در اين خطبه سه مسأله مهم را به مسلمانان گوشزد ميكنند: 1- در مقابل ظلم تسليم نشوند 2- توهينها و حقارتها را نپذيرند 3- بر اصول اوليه اي كه مبنايش اتحاد اسلامي است پايبند باشند.
وي ادامه مي دهد: در آن زمان بسياري از انصار و مهاجرين سخنان ايشان را تأييد كردند، هر چند آن زمان چندان براي اعتراض يا تأييد خطبه ايشان مناسب نبود. مدير گروه تاريخ تشيع دانشگاه امام صادق(ع) ادامه مي دهد: اين خطبه معروف بازگوكننده خطبه پيامبر(ص) در حجة الوداع است، در واقع در اينجا حضرت سخنگوي پدر بزرگوارشان هستند و بعدها امام حسين(ع) با تأسي به سيره مادر بزرگوارشان مي فرمايند: اگر زندگي من با خواري باشد «هيهات من الذله»، و اين همان خواري است كه حضرت زهرا(س) مي فرمايد: بهتر است انسان در مقابل كفر بايستد حتي اگر موجب كشته شدنش شود.
وي خاطرنشان مي كند: بنابراين، اين خطبه مبني بر دفاع از حق مسلم انسانها و اتحاد و انسجام مسلمانان است و مي تواند در عصر حاضر بهترين الگو براي مسلمانان باشد. دكتر محمدرضا جباري، عضو هيأت علمي گروه تاريخ مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) مي گويد: تمدن اسلامي را مي توان از دو جنبه كيفي و كمي بررسي كرد كه متأسفانه جنبه كيفي كمتر در مباحث تمدني مورد توجه قرار مي گيرد، در حالي كه اگر از جنبه كيفي به تمدن اسلامي نگاه كنيم درمي يابيم كه ائمه معصوم(ع) خط صحيح رسالت پيامبر(ص) را ادامه دادند زيرا بديهي است كه تفسير و تأويل قرآن جز توسط معصومان(ع) كه از آبشخور علوم الهي بهره مند هستند، امكان پذير نيست، پس امامان معصوم نقش اساسي در ارتباط با تمدن دارند هر چند نام آنها به ميان نيايد.
وي مي افزايد: با توجه به اين نكته اگر به مجاهدتهاي فاطمه(س) پس از رحلت پيامبر(ص) و نقش ايشان در ترسيم يك مسير واحد الهي براي امت اسلامي و دور كردن آنها ازتشعب و دوگانگي نگاه كنيم، مي توانيم به جرأت بگوييم كه فاطمه زهرا(س) نقش اصلي را در جنبه هاي كيفي تمدن اسلامي داشتند و اگر تلاشهاي ايشان نبود، زمينه براي ادامه اين راه توسط ائمه(ع) فراهم نمي شد، بنابراين تمام نقشهاي علمي، آموزشي و تمدني كه امامان شيعه(ع) در طول سه قرن پس از حيات مادر گراميشان داشتند، همه مرهون حركت فاطمه(س) است.
اين استاد دانشگاه اضافه مي كند: پس از رحلت پيامبر(ص) امت اسلام به دنبال خط صحيح مي گشت و اگر وجود مبارك حضرت زهرا(س) نبود، امت اسلام در برابر انحرافاتي كه پديد آمده بود، خط صحيح را نمي يافت و دچار سردرگمي مي شد اما حركت فاطمه(س) توانست امت را از اين سردرگمي حفظ كند و براي كساني كه حقيقت طلب و هدايت خواه بودند، مسير درست را ترسيم كنند، پس قطعاً حضرت زهرا(س) يكي از عوامل مهم انسجام بخش تمدن اسلامي در عصر خود بودند و در عصر حاضر نيز مي توانند بهترين الگو براي مسلمانان باشند.
فاطمه(س) را نمي شناسيم !
اما چگونه مي توان اين الگوي انسان ساز را به عنوان يك معيار و نمونه عملي سرلوحه خود قرار داد؟ دكتر بيات در پاسخ به اين سؤال مي گويد: بيشتر كساني كه به فاطمه(س) عشق و ارادت دارند و در ولادتش جشن مي گيرند و در سالروز شهادت جان گدازش عزاداري مي كنند و دهه ها برايش به پا مي دارند، آگاهي درستي از نقش عظيم و انحراف ستيزي، شخصيت، سيماي تاريخي و اثر عميق ايشان در تحولات پر دامنه تاريخ اسلام ندارند.
وي مي افزايد: از اين تأسف بارتر نا آگاهي جوانان مسلمان، بخصوص دختران و زنان ما نسبت به شخصيت اين بانوي بزرگوار است، زيرا نمي دانند كه چگونه بايد با ايشان پيوند و رابطه برقرار كنند. الگو و نمونه بودن ايشان را درك نكرده اند و الگو گرفتن و پيروي از ايشان را در منش و روش اخلاقي و معنوي، عبوديت و بندگي، خودسازي و خودآگاهي، معناگرايي، ايثار،شهادت، جهاد، ذكر، فكر، زهد و ساده زيستي و... درنيافته اند. نام او را مي برند و بر فرزندان خود مي نهند، اما كمترين شناختي از نامه افكار و اعمال و كارنامه زندگي اش ندارند، بارها طرف خطاب و سؤال جوانان بوده ام و هستم كه امروزه شخصيت آن حضرت چگونه مي تواند براي ما الگو و سرمشق باشد؟ او كه در 1400 سال پيش زندگي مي كرد و با واقعيات و مسايل دوره تاريخي خودش مواجه بوده و امروزه واقعيات و مسايل زندگي ما چيز ديگري است!
اين استاد دانشگاه اضافه مي كند: وقتي با چنين سؤالها، ابهامها و سردرگمي هايي از سوي نسل جوان مواجه مي شوم، بيش از آن كه آنان را مقصر بدانم، تقصير را متوجه اهل علم و متوليان امور معارف ديني و اسلامي مي دانم كه در شناساندن ابعاد شخصيتي آن حضرت به زبان فهم و نياز نسل امروز كوتاهي كرده اند.
دكتر عودي هم در اين زمينه اظهار مي دارد: هر چند به بركت انقلاب اسلامي بيداري و نهضتي در زمينه معارف اسلام به وجود آمد ولي اين اقدامها براي روشن كردن سيره آن حضرت بسيار كم است.
وي مي افزايد: من به نويسندگان و هنرمندان توصيه مي كنم كه ديد وسيعتري نسبت به اين مسأله داشته باشند و اولاً ابعاد مختلف زندگي آن حضرت را در قالب فيلم و سريال به تصوير بكشند، دوم اين كه سيره ايشان را به زبان ساده و روان در كتابهايي جذاب به نسل جديد معرفي كنند.
به مسؤولان نيز توصيه مي كنم مؤسساتي را كه در ارتباط با سيره آن حضرت فعاليت مي كنند تقويت نمايند اين استاد دانشگاه تأكيد مي كند: اگر مراكز تحقيقاتي و رسانه هاي ما مسؤوليت خود را به خوبي ايفا كنند خواه ناخواه القائات لطيفي به نسل جوان منتقل مي شود و ديگر براي انتقال مفاهيم ديني به آنها نيازي به اجبار نيست.
دكتر جباري هم مي گويد: بايد در ارتباط با معرفي سيره حضرت زهرا(س) به دو نكته توجه كرد؛ اول اين كه وقتي ما مقامات معصومين و اوج منزلت حضرت فاطمه(س) را معرفي مي كنيم، برخي تصور مي كنند كه براي ما رسيدن به آن اوج امكان پذير نيست، زيرا آنها صاحب جايگاهي فوق بشري هستند، در حالي كه اين تصور غلطي است كه خود معصومين(ع) و حتي قرآن هم آن را رد مي كند، قرآن كريم هم پيامبر(ص) را اسوه حسنه مي داند، پس وظيفه ما اين است كه تا حد امكان خود را شبيه آنها كرده و به سمت آنان حركت كنيم، زيرا اگر جايگاه و منزلت آن بزرگواران مانع حركت ما در مسير آنان بود، هيچ گاه ما را به راه خود فرا نمي خواندند.وي مي افزايد: نكته دوم اين است كه شناخت معصومين(ع) از خلال گفتارها و رفتار و سيره آن بزرگواران امكانپذير است و براي اين كار بايد حتماً شناخت جوانان را نسبت به ائمه(ع) افزايش دهيم.
اين استاد دانشگاه ادامه مي دهد: ما معصومان را در حد بسيار محدود به جوانان شناسانده ايم در حالي كه اگر زيبايي سيره و رفتار آنان را ارايه كنيم، ديگر لازم نيست بگوييم اين زيبايي را دوست داشته باشيد، چون خود به خود فطرتشان آنها را به سوي آن زيبايي جذب و در اين مسير هدايت خواهد نمود.

منبع: روزنامه قدس


نظر خود را اضافه کنید.

0
شرایط و قوانین.
  • هیچ نظری یافت نشد

زیارت عاشورا

 پایگاه تخصصی امام حسین علیه السلام به طور اختصاصی به موضوعات مرتبط با امام سوم شیعیان، حضرت سید الشهدا علیه السلام می پردازد و معرفی جهانی آن حضرت و دفاع از مکتب ایشان را به عنوان هدف خود قرار داده است.

تماس با موسسه جهانی کربلا : 692979-91-021

شبکه های اجتماعی

 

 

Template Design:Dima Group

با عضویت در کانال تلگرام سایت جهانی کربلا از آخرین مطالب باخبر شوید .عضویت در کانال تلگرام