پرورش‏یافتگان آستان حضرت کاظم علیه السلام گروه كثیری از عالمان و راویان حدیث، پیرامون امام موسی(علیه‌السلام) گرد آمدند و آن حضرت با توانایی بسیار آراء خردمندانه‏ای در دانش‏های گوناگون دینی ابراز كرد.
مجموعه‏های بسیار از احكام اسلامی كه در موضوع فقه و حدیث و كلام اسلامی تدوین شده به آن حضرت منسوب است و راویان، همواره با آن افاضات علمی مأنوس بوده، فرمایشات و فتاوی امام(علیه‌السلام) را ثبت می‏كردند.
سید بن‏طاووس می‏نویسد: «یاران و نزدیكان امام كاظم (علیه‌السلام) در مجلس درس آن بزرگوار حاضر می‏شدند و لوحه‏های آبنوس در آستین‏ها داشتند، هر گاه او سخنی می‏فرمود یا در موردی نظری ارائه می‏داد، به ضبط آن مبادرت می‏كردند.»(1)


امام كاظم(علیه‌السلام) در عصر خویش عابدترین و عالم‏ترین و فهیم‏ترین مردم بود. (2) پدر بزرگوارش در تأیید آگاهی‏های علمی و فقهی این فرزند فرزانه‏اش، فرمود: «توان علمی او به اندازه‏ای است كه اگر از تمام مضامین قرآنی پرسش كنی، با علم كافی كه دارد، پاسخ قانع‏كننده‏ای خواهد داد. او كانون حكمت، معرفت و اندیشه است.»
چشمه‏های اندیشه امام در عصری جاری گردید كه با وجود اختناق حاكمان عباسی، شیعیانی اهل درك، منطق و خرد داشت. از مجموع روایات و كتب سیره برمی‏آید كه; پیروان امامان با طرح سؤالات علمی - فقهی، دانش وی را ارزیابی كرده، در صورتی كه از جنبه علمی، وی یقین حاصل می‏كردند، او را به وصایت می‏پذیرفتند. به همین دلیل شیعیان، عبدالله بن‏جعفر را كه مشهور به عبدالله افطح بود - بدین سبب گروندگان به او را فطحیه می‏نامیدند - با طرح برخی مسائل فقهی و احكام شرعی نماز و زكات آزمودند و چون آگاهی وی را از این مسائل ناكافی دانستند از وی روی برتافتند. (3)
با آنكه صدها نفر از محضر پر فیض امام موسی كاظم(علیه‌السلام) بهره برده و اخبار و احادیث او را نقل می‏كردند، اما در میان اصحاب، حدیث هیجده نفر به صدق و امانت مشهور گردیده و منقولات آنان مهر اعتبار و اطمینان خورده و همگان بر صدق گفته‏هایشان اعتراف كرده‏اند. شش نفر از آنان شاگردان امام باقر(علیه‌السلام)، شش نفر از اصحاب امام صادق(علیه‌السلام) و بقیه هم از خواص تربیت‏یافتگان حضرت امام كاظم(علیه‌السلام) بوده‏اند. اسامی آنان به این شرح است:
یونس بن‏عبدالرحمن، صفوان بن‏یحیی، محمد بن‏ابی‏عمیر، عبدالله بن‏المغیره، حسن بن‏محبوب السراد، احمد بن‏ابی‏نصر بزنطی. به این افراد اصحاب اجماع می‏گفتند. شاگردان زبده دیگری در مكتب علمی - تربیتی و سرشار از معنویت هفتمین امام پرورش یافتند از جمله; محمد بن‏خلاد، عبدالرحمن بجلی، علی بن‏جعفر، اسحاق بن‏عمار صیرفی، اسماعیل بن‏موسی بن‏جعفر، حسین بن‏علی بن‏فضال، داود رقی، عبدالسلام بن‏صالح حصروی، موسی بن‏بكیر و اسماعیل بن‏مهران. (4)
گسترش نهضت‌های علوی توسط گروهی از امامزادگان و سادات و افزایش قدرت سیاسی بنی‏عباس، خصوصاً در دوران خلافت هارون، باعث تشدید مراقبت و سخت‏گیری نسبت‏به امام كاظم(علیه‌السلام) شد به طوری كه هارون درباره امام هفتم‏ می‏گفت: می‏ترسم فتنه‏ای بر پا كند كه خونها ریخته شود!؟ سخت‏گیری نسبت‏به امام در حدی بود كه به ندرت كسی می‏توانست‏حتی برای ضروری‏ترین مسایل و سؤالات فقهی و علمی به خدمت امام(علیه‌السلام) شرفیاب شود.
با این وجود، امام یارانی داشت كه در جهان اسلام پراكنده بودند و با ایشان، به خصوص در دوران اقامت در مدینه، تماس داشتند. تلاشهای تبلیغی این برگزیدگان بر محبوبیت امام بین شیعیان شهرهای اسلامی افزود و موجب نگرانی هارون شد. از این‏روی هارون حضرت را تحت نظر از مدینه به بصره و سپس به بغداد آورد و سالها امام را در زندانهای مختلف تحت نظر گرفت و به احدی اجازه ملاقات با آن مقام معنوی را نداد.
مرحوم شیخ طوسی راوایان و شاگردان امام را 272 نفر ذكر كرده است. احمد بن‏خالد برقی تلامیذ حضرت را 160 نفر دانسته و مؤلف كتاب "حیاة الامام موسی بن‏جعفر" تعداد 319 نفر از اصحاب و شاگردان هفتمین فروغ امامت را به تفصیل نام برده است.

پی نوشتها :

1- الانوار البهیه; ص 91.
2- الارشاد; شیخ مفید، ج 2، ص 231.
3- نك; حیات فكری و سیاسی امامان شیعه، رسول جعفریان، ج 2، ص‏19 - 20.
4- دورنمایی از زندگانی امام موسی بن‏جعفر7; عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، ص 122.

نظر خود را اضافه کنید.

0
شرایط و قوانین.
  • هیچ نظری یافت نشد
کامنتو فارسی تنظیم خلیلان رسانه