امام محمد تقی علیه السلام حتی در بذل علم و دانش نیز بخشنده و جواد بود

حجت الاسلام حسنلو تصریح کرد: واژه جواد به معنای بخشنده است، بخشنده ای که حق بخشایش را ادا می کند و محل رجوع مردم است. در حقیقت می توان گفت جواد بودن حضرت امام محمدتقی (ع) به این معناست که حضرت مظهر یکی از اسماء الهی و تجلی این صفت خداوند است مانند جمال و جلال که هر یک به نوعی در آفرینش تجلی دارند.

این کارشناس علوم دینی خاطرنشان کرد: جایز که از علمای اهل سنت و معاصر حضرت جواد (ع) است درباره ایشان صفاتی را ذکر کرده و ضمن آن بیان می کند که از توصیفات آن حضرت بخشندگی بود او هیچ مسائلی را مطلقاً چه از نظر مالی و چه علمی بدون تامین نیاز و حاجت وی بازنگرداند. حضرت جواد (ع) مطلق سخاوت را دارا بود چنانکه حتی در مسایل علمی که مامون از حضرت سوال می کرد امام با وجود دشمنی مامون، از پاسخ خودداری نمی فرمود.

حجت الاسلام حسنلو تاکید کرد: امام معصوم آیینه ای از صفات الهی است که جواد یکی از این اوصاف است و حضرت جواد (ع) حتی در بذل علم و دانش خویش نیز بخشنده بود موضوع مناظره ایشان با یحیی بن اکثم و شقوقی که امام برای سوال وی مطرح کرد همچنان در تاریخ زبانزد است.

مدیر گروه تاریخ و سیره مرکز پاسخگویی به سوالات حوزه در تبیین و توضیح بیشتر لقب جواد برای آن حضرت گفت: معنای دیگر جواد بخشش همیشه ساری و جاری است که هیچگاه قطع نمی شود و امام نهم در کلیه منابع و کتب سیره و در میان تمام علما و مردمان در هر عصر، بیشتر به این لقب مشهور بوده اند با وجود اینکه ایشان القاب دیگری نیز غیر از جواد داشت.

وی در رابطه با توصیه های موجود برای مراجعه به امام جواد (ع) در حوائج مادی تصریح کرد: روایات موجود در این رابطه تصریحی ندارند اما به نظر می رسد این توصیه ریشه در 2 دلیل دارد نخست آنکه تجربه علما و بزرگان ما چنین بوده و دیگر اینکه از معانی روایات چنین چیزی اقتباس شده است. چرا که جود و بخشندگی آن حضرت هیچگاه قطع نمی شد و همچنانکه حضرت در زمان حیات به مراجعان عطا کرده و از آنها رفع حاجت می کردند امروز نیز در صورت توسل و مراجعه به ایشان حضرت از احسان و کرم و بخشش دریغ نمی فرماید.

حجت الاسلام حسنلو گفت: امام مظهر اسم الهی است و کسی که متجلی صفت الهی باشد به شکل دائمی و همیشگی اینگونه خواهد بود در ادبیات عرب صفتی وجود دارد به نام صفت مشبه یعنی صفتی که همیشگی و دائمی است.

جواد، منزلتی است که رسیدن به آن، نیازمند طی مدارجی است

وی تصریح کرد: جود و بخشندگی یکی از مهمترین و زیباترین صفات انسانی است چرا که در میان ادعیه و معارف و متون اسلامی در اکثر مواردی که در آن سخن از استجابت دعا به میان آمده است این نام خداوند در آن ذکر شده و هر جا شرطی برای اجابت دعا آمده خواندن خدا با این اسم توصیه شده است. این مطلب بیانگر آن است که جود و سخاوت، مطلوب خداوند است و پیامبر اعظم نیز در این رابطه فرمود خدا خود جواد و بخشنده است و بخشش و جود را نیز دوست دارد. بنابراین اگر فردی که چنین صفتی دارد واسطه ما برای طلب حاجت از خداوند باشد، پروردگار می پذیرد پس حضرت جواد (ع) مستجاب الدعوه است و هر کس ایشان را واسطه میان خود و خدا قرار دهد دعایش مستجاب می شود.

این کارشناس حوزوی یادآور شد: با نام و لقب حضرت جواد (ع) می توان به حضرت حق تقرب و نزد او منزلت یافت و شاید به همین علت و حکمت است که گفته اند در حوائج مادی به نام آن حضرت متوسل شده و از خدا حاجب بخواهید این صفت، منزلتی است که رسیدن به آن، نیازمند طی مدارجی است و امام در این درجه قرار گرفته و به چنین منزلتی دست یافته است که بتواند دعاها و حوائج انسانها را چه در زمان حیات و چه پس از شهادت برآورده سازد.

امام جواد علیه السلام سریع الاجابه است

وی ادامه داد: براساس روایت پیامبر (ص) که خداوند بخشنده است و بخشش را دوست می دارد امام جواد (ع) از این حیث نیز مورد توجه پروردگار است و می توان ایشان را باب الجواد (درب بخشندگی های خدا) دانست هر کس نیاز مادی دارد با امید به تامین آن، به باب کرامت امام جواد (ع) مراجعه کند چرا که خداوند بزرگتر از آن است که بنده ای را از باب محبوب خود یعنی امام جواد (ع) بدون برآوردن نیاز وی بازگرداند از این رو توصیه شده در تامین مسایل مادی به حضرت جواد متوسل شوید.

در روایات نیز اگرچه تصریحی بر این معنا نشده اما از مضمون روایات و همچنین از سیره اجتماعی حضرت چنین برمی آید که ایشان هیچ سایلی را بازنگردانده و سابقه ندارد که کسی را از خود رانده باشند.

وی افزود: در روایتی نقل است که یکی از اصحاب مراجعه کرد و در دل حاجتی داشت که به امام عرض کند امام شرم و حیا و احترام امام او را از ذکر نیاز بازداشت. پس از خارج شدن وی از منزل امام، حضرت مبلغی را که در نظر وی بود برایش فرستاد. امام جواد(ع) حتی پیش از اظهار حاجت، می بخشید و رفع نیاز می کرد و به تمام معنا بخشنده بود.

حجت الاسلام حسنلو خاطرنشان کرد: آنچنان که گفته شده، جواد یعنی بخشایشی که مانند رود جاری همیشه و همواره در جریان و لاینقطع است و متعلق به فرد خاصی نیست بلکه همگان می توانند از آن بهره مند شوند. حکمت دیگری که در رابطه با توصیه به این توسل با تامل در روایات به نظر می رسد آن است که در زبان عرب واژه سمح به معنای بخشنده و مترادف جود است به معنای بخشنده ای که به سرعت می بخشد و برای بخشش شرایط و شروط ندارد و شاید سر توصیه نسبت به مراجعه به امام جواد علیه السلام  آنست که امام سریع الاجابه هستند.