این بحث را با رعایت اختصار بیان می کنیم بدان خاطر که بحث در باره پوشش و عفاف فاطمه – سلام الله علیها – که اسطوره عفت و تقواست بسیار بی مورد به نظر می رسد. مگر ممکن است که در این زمینه غفلت و جهلی باشد که برای بیان و اثبات آن تلاشی لازم باشد؟ آیات متعدد قرآن در خانه پدر حضرت فاطمه – سلام الله علیها – نازل شده و امر به حجابش کرده – مگر ممکن است در این مورد غفلتی پدید آید – آن هم برای زنی که ملکه اسلام والگوی مجسم یک بانوی اسلامی است؟ اینکه در عین حال راجع به آن سخنی به میان می آید بدان خاطر است که: اولاً سری مباحث مربوط به مکتب حضرت فاطمه – سلام الله علیها – کامل باشد و ثانیاً مرز پوشش و عفاف و حد روابط آزاد مرد و زن ازطریق آن تا حدودی روشن گردد و ثالثاً زن مسلمان بداند بانوی او که حضرت فاطمه – سلام الله علیها – است چگونه زندگی می کرد و چگونه عمل می کرد و این درسی باشد برای آنها.

رمز حجاب و پوشش

بر طبق آیات قرآن و روایات، سخن از ستر و پوشش زن است و بر اساس آنچه که در سنت است اصل بر این است زن به گونه ای مشی و حرکت داشته باشد که در عرصه اجتماعی جز به ضرورت، حضور چشمگیر نداشته باشد و از پوششی برخوردار باشد که حجم بدن و زیبایی او پیدا نشود و این همان مسئله ای است که در جامعه تحت عنوان حجاب مطرح است.

حجاب برای زنان بر خلاف تصور عده ای، عامل مصونیت زن از نگاههای ناروا و پیشگیری از تبدیل شخصیت و ارزش وجودی او به کالای قابل مبادله است، ممکن است آن را از دیدی محدودیت به حساب آورند ولی این محدودیت برای حفظ مصالح عالیتری است که در سایه آن شرافت و شخصیت زن محفوظ می ماند.

ساختمان وجودی مرد و زن بویژه در بعد طلب و تسلیم و در جنبه پذیرش و رد و یا در تصرف و انعطاف به گونه ای است که این ستر و پوشش مصلحتا ً باید توسط زنان اعمال گردد و شوق طلب و دعوت مرد را به همراه داشته باشد. در غیر این صورت حیات عاطفی و اجتماعی و به دنبال آن حیات اقتصادی و شخصیتی زن در معرض خطر است و این مسئله ای است که باید در مقاله دیگری مورد بررسی قرار گیرد. فی الجمله این نکته کفایت کننده را باید در نظر داشت که صدور حکم حجاب از سوی پروردگار بدان خاطر نیست که خدا خواسته باشد محدودیتی را برای زن و آزادی و بی بند و باری را برای مرد پدید آورد و یا بی جهت موجب مزیت و فضیلتی از فردی برای دیگران شود. اعتماد به امر و نهی حکیمانه خدا ریشه بسیاری از افکار و اندیشه های انحرافی را در این زمینه می زداید.

الگوی عفاف

در مسئله پوشش و روابط مرد و زن در اسلام، کیست که از نظر الگویی، برتر از حضرت فاطمه – سلام الله علیها – باشد؟ آنچه که او عمل کرد و موضع گرفت حجتی است برای همه زنان در جامعه اسلامی. باید سعی بر این باشد از حضرت فاطمه – سلام الله علیها – عقب نمانند و هم در مواردی از او جلو نزنند. حضرت فاطمه – سلام الله علیها – یک میزان و محک است، یک معیار و وسیله سنجش است.

اگر در گوشه و کنار جامعه انحرافی به چشم می خورد و اگر خدای نخواسته در جاهایی در کوچه و خیابانی از جامعه اسلامی، زنان و دختران بی بند و باری حضور دارند بدان خاطر است که یا دین را نمی فهمند و یا اطلاعات دینی درست به گوشش شان نخورده است و البته جمع کسانی که این چنینند و جدا ً از حیات الگویی حضرت فاطمه – سلام الله علیها – بی خبرند اندک نیست. این نکته مهمی است که باید پیام حضرت فاطمه – سلام الله علیها – را به گوشها رساند. افراد از منابع مطمئنی باید خبر به دست آورند که او چگونه می زیسته و چه راه و روشی را در ارتباط با مردم اتخاذ می کرده است یا حضور اجتماعی اش چگونه بوده و به چه صورتی با دیگران آمد و شد و سخن داشته است.

طرز فکر حضرت فاطمه (س)

برای اینکه طرز فکر حضرت فاطمه – سلام الله علیها – در رابطه اش با مردان روشن گردد به سخن زیر توجه شود که راویان آن متعدد و از جمله انس بن مالک از امیرالمؤمنین و دیگران است. علی – علیه السلام – فرمود نزد پیامبر بودیم و او در منبر بود. پرسید: – اخبرونی ای شئ خیر للنساء؟ به من خبر دهید و بگویید چه چیز برای زن از همه چیز بهتر است؟ هر کس سخنی گفت و به نتیجه ای منجر نشد. مردم، درمانده و متفرق شدند. من به نزد حضرت فاطمه – سلام الله علیها – آمدم و سؤال پیامبر را تکرار کردم. حضرت فاطمه – سلام الله علیها – فرمود: خیر للنساء ان لا یرین الرجال ولا یراهن الرجال – بهترین چیز برای زن این است که آنها مردی را نبینند و مردی هم آنها را نبیند. (۱) خبر را به پیامبر بردیم. تحسین و تأکید کرد و حضرت فاطمه – سلام الله علیها – را در کنار گرفت و فرمود ذریه بعضها من بعض. (۲)

و یا در شب ازدواج حضرت فاطمه – سلام الله علیها – به هنگامی که او به خانه شوهر رفت از پدرش پرسید تکلیف و وظیفه من وعلی در این خانه چیست؟ پیامبر کارهای داخل خانه را به حضرت فاطمه – سلام الله علیها – سپرد و کارهای بیرون را به علی – علیه السلام -. حضرت فاطمه – سلام الله علیها – پس از تقسیم کار گفت جز خدا کسی نمی داند که چه قدر خوشحال شدم که رسول خدا – صلی الله علیه و آله – مرا از مواجهه با مردان معاف نمود. (۳)

در دیدار مردم، او ضوابط پوشش را در رابطه با نامحرم کاملا ً رعایت می کرد و سعی داشت از غیر محارم کناره گیری داشته باشد. (۴) داستان ذیل این سخن را نشان می دهد. روزی پیامبر به عمران بن حصین فرمود: با من به دیدن فاطمه نمی آیی؟ عمران گفت چرا یا رسول الله، مایل به دیدار او هستم. با هم به سراغ فاطمه – سلام الله علیها – رفتیم. در زدیم و پیامبر از فاطمه – سلام الله علیها – رخصت خواست و فاطمه – سلام الله علیها – اجازه ورود داد. رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود کسی همراه من است، آیا با او داخل شوم؟ فاطمه – سلام الله علیها – گفت جز پارچه ای پشمین وسیله ای برای پوشش و ستر خود ندارم. رسول خدا – صلی الله علیه و آله – دستور پوشش داد که چنین و چنان خود را بپوشان تا وارد شویم. فاطمه – سلام الله علیها – عرض کرد چیزی که سرم را بپوشاند ندارم. پیامبر پارچه ای کهنه به همراه داشت، گفت با این پارچه سرت را بپوشان و فاطمه – سلام الله علیها – خود را پوشاند و آنان وارد شدند. (۵)

دامنه عفاف

دامنه عفاف او به میزانی است که حتی از فردی کور و نابینا حجاب می کند. ابن مکتوم به همراه پیامبر بر حضرت فاطمه – سلام الله علیها – وارد شد. حضرت فاطمه – سلام الله علیها – خود را مستور کرد و کنار آنان آمد. پیامبر فرمود دخترم! او کور است و تو را نمی بیند، چرا حجاب کردی؟ عرض کرد او مرا نمی بیند ولی من اورا می بینم. اگر در پرده نباشم او بوی مرا استشمام می کند. (کنایه از اینکه آن هم روا نیست) پیامبر فرمود گواهی می دهم که تو پاره تن منی، اشهد انک بضعة منّی (۶). همان گونه که می بینید حضرت فاطمه – سلام الله علیها – از جهت عفاف در کمال اوج است و زن مسلمان اگر بانویی چون حضرت فاطمه – سلام الله علیها – دارد باید از او تبعیت کند نه از دیگران.

آری، اینکه حدی کمتر از آن را مراجع تقلید و فقها اجازه دادند، بدان خاطر است که عسر و حرجی در میان نباشد و کسی به خاطر احساس در بند بودن، خویشتن را گرفتار نبیند وگرنه برای آن کس که خواستار حفظ عفت است و می خواهد همگام حضرت فاطمه – سلام الله علیها – باشد چاره ندارد جز آنکه این چنین بیندیشد و عمل کند. حضرت فاطمه – سلام الله علیها – در امر ستر و عفاف حتی برای پس از مرگ خود در اندیشه بود. به اسماء که محرم رازش بود فرمود خوش ندارم بر جسد زن پس از مرگ جامه ای افکنند و حجم بدن او ورای جامه نمایان باشد. در این باره چه می اندیشی؟ اسماء گفت در حبشه چیزی در مورد تابوت دیدم که اینک صورت آن را نشان می دهم. چند شاخه تر گرفت و آنها را خم کرد و به صورت عماری درآورد و متذکر شد که جسد مرده را در دورن آن قرار می دهند و حجم بدن نمایان نمی شود. حضرت فاطمه – سلام الله علیها – آن را دید و پسندید و فرمود چیز خوبی است، نقش زن و مرد در آن از هم متمایز نیست و چون وفات یافتم تو مرا بشوی و نگذار کسی بر کنار جنازه ام بیاید و مرا در این گونه از تابوت بگذار. در دنباله آن در برخی از روایات آمده است که فاطمه – سلام الله علیها – فرمود: سترتنی سترک الله، مرا پوشانده ای، خداوند تو را بپوشاند (و می گویند تابوت محمل گونه، از آن زمان پدید آمد).

زینتهای آن حضرت

توصیه و دستور اسلامی این است که زن، خود را زینت کند ولی برای شوهر. متجمل باشد ولی در خانواده و برای همسر. اسلام آن را یک وظیفه برای زن می داند و لذات پدید آمده از آن را لذاتی مشروع و حلال. در آنچه که مربوط به بیرون است اسلام اصرار دارد که زن متجمل نباشد، خود را به بویی خوش نیاراید، لباس شهرت نپوشد، در وسط خیابان راه نرود، از کفش و پای او صدایی برنخیزد و… حضرت فاطمه – سلام الله علیها – این چنین بود و در تمام مدت عمر چنان عمل

می کرد. روایات ما سخن از این دارند که حضرت فاطمه – سلام الله علیها – خود را برای همسر خویش آراست و حتی در یکی از جنگهای صدر اسلام که علی به سلامت از جنگ بازمی گشت حضرت فاطمه – سلام الله علیها – خود را آرایش کرد و به استقبال علی رفت و این لذت حلالی است که اسلام بر آن صحه گذارده و بانوی اسلام بدان عامل است. در عین حال این سخن پیامبر – صلی الله علیه و آله – هم برای بیرون محیط خانه مطرح است که فرموده بود: «یا فاطمه ما من امرأة تزینت حسنه»، ای فاطمه زنی نیست که خود را بیاراید، «و خرجت من بیتها باحسن ملبوس»، از خانه خود با زیباترین پوشش خارج شود، «حتی ینظر الیها الناس» و در پی آن در دید و منظر مردم قرار گیرد، «الا لعنها ملائکه السموات السبع و الارضین» جز آنکه فرشتگان آسمان هفت گانه و زمینها بر او لعنت فرستند، «و کانت فی غضب الله حتی تموت»، او همچنان در خشم وغضب خداست تا بمیرد، «و یمور بها الی النار» و فرمان می دهد او را در دوزخ اندازند.

در عین حال در عین چنان پوشش و عفافی، زن می تواند به ضرورت نیاز جامعه و خودش، حضور اجتماعی داشته باشد، از حق خود و خانواده و از حق شرافت جامعه و اسلام دفاع کند. پوشش و ستر، مانع حق گویی و حق طلبی و حتی مانع کار و تلاش نیست. حضرت فاطمه – سلام الله علیها – در عین چنان پوشش و ستر و در عین خانه داری و فرزند داری، معین و همکار همسر است، دارای حضور اجتماعی به موقع است، در مسیر هدایت زنان و بانوان است، خط سیاسی روشنی را تعقیب می کند، حق طلب است، مبارز است و در برابر نارواییها و نامرادیها با تمام وجود می ایستد و حتی خلیفه زمان را به محاکمه می کشاند.

تاریخ فریقین پر است از این گونه تلاشها و اقدامات و این از یکسو پاسخی است به آنها که حجاب را عامل محدودیت و قید و بند برای کار و تلاش اجتماعی معرفی می کنند و از سوی دیگر درسی است برای همه آنها که می خواهند در صراط مستقیم و وادی حق در سیر و سعی باشند.

پی نوشتها:

۱- منتهی الامال، ج ۱ ص ۱۳۳

۲- سوره آل عمران، آیه ۳۴

۳- وسایل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۲۲

۴- ریاحین الشریعه، ج ۱ ص ۲۱۶

۵- حلیة الاولیاء، ج ۲، ص ۴۲

۶- منتهی الآمال، ج ۱، ص


نظر خود را اضافه کنید.

0
شرایط و قوانین.
  • هیچ نظری یافت نشد

زیارت عاشورا

 پایگاه تخصصی امام حسین علیه السلام به طور اختصاصی به موضوعات مرتبط با امام سوم شیعیان، حضرت سید الشهدا علیه السلام می پردازد و معرفی جهانی آن حضرت و دفاع از مکتب ایشان را به عنوان هدف خود قرار داده است.

تماس با موسسه جهانی کربلا : 692979-91-021

شبکه های اجتماعی

 

 

Template Design:Dima Group

با عضویت در کانال تلگرام سایت جهانی کربلا از آخرین مطالب باخبر شوید .عضویت در کانال تلگرام