بیش از سیزده قرن ، از نهضت مقدس سید الشهدا و یارانش می گذرد ، نهضتی که خداوند پیمانش را از آنان گرفته بود که در مقابل ظالمان بایستند و بر ضد قدرت های فاسد مبارزه کنند . آنان این جریان اسلامی ، را بر پایه آموزه های الهی آغاز کردند ؛ چرا که می دیدند ، به حق عمل نمی شود و کسی از باطل جلوگیری نمی کند . لذا امام حسین(ص)این فریضه الهی را با بهترین شکل رهبری کرد و توانست ماهیت انقلاب و رسالت الهی خود را تبلیغ کند و از شهادت خویش و اسارت اهل بیت نیزهیچ هراسی نداشت .
پس از رسیدن نامه یزید مبنی بر اینکه سر مبارک سیدالشهدا(ع) و کسانی‌که با ایشان کشته شده‌اند و آنچه از آنها غارت شده را نزد او بفرستند ، عبیدالله‌بن‌زیاد دستور داد اسیران کربلا آماده شوند و امر کرد امام سجاد(ع) را با زنجیر ببندند . سربازان نیز دست‌های او را به گردنش زنجیر کردند و سپس او و سایر اسرا را در پشت سرهای شهدا روانه کردند .
امام سجاد(ع) در طول راه به حمد خدا و تلاوت قرآن و استغفار مشغول بود و حتی کلمه ای نیز با سربازان عبیدالله سخن نگفت تا کاروان به شام رسید .حضرت‌صادق(ع) از پدرش از امام زین‌العابدین(ع) نقل کرده است که فرمود : « مرا بر شتری لنگ سوار کردند ، بدون روپوش و جهازی و سر سیدالشهدا(ع) بر نیزه‌ی بلندی بود و زنان بر اشتران پالان‌دار پشت سر من بودند و جماعتی که ظلم و ستم را از حد گذرانده بودند ، با نیزه‌ها در جلو و عقب و اطراف ما بودند . هرگاه یکی از ما می‌گریست ، سرش را به نیزه می‌کوبیدند تا آنگاه که وارد کوفه شدیم .»
حکومت امویان از آنجایی که بر پایه زور و خشونت استوار بود برای تداوم سلطه خویش تبلیغات فراونی علیه خاندان اهل بیت انجام داده بود ، لذا هنگامی که اسیران اهل بیت را وارد کوفه کردند ، بیش تر ، یا نیمی از مردم کوفه نمی دانستند که این اسیران کیستند و از کجا وارد کوفه شده اند . دشمنان تبلیغات گسترده و مسموم خود به این امر متمرکز کرده بودند که : این اسیران ، کسانی هستند که از دین خارج شده اند و قصد برهم زدن نظم عمومی و اختلاف افکنی در صفوف مسلمانان را داشتند ؛ لذا مردم کوفه از هویت اسیران پرسش می کردند و از هر سو برای تماشای اسیران اهل بیت گرد می آمدند .
آنچه که پس از شهادت ، نگذاشت خون آن حضرت از جوشش بیافتد ، برنامه ای بود که اسیران با خطبه ها و عزاداری های خود اجرا کردند ، که پیشوای این حرکت ، بانو زینب کبری(س) بود که رسالت های متعدد و مهمی را بر عهده داشت که به بهترین وجه آنها را انجام داد .
بر این اساس ، با روشنگری های اهل بیت مردم به مصیبت های خاندان علی(ع) پس از شهادت امام حسین(ع) و اسارت آنها پی بردند .
لذا اسارت های اهل بیت و مجالسی که برای تحقیر آنان ترتیب داده شده بود ، بر خلاف برنامه ریزی دشمن ، به محفلِ جرقه های نخستین شعله های انقلاب بر ضد آنان تبدیل شد .
«مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن یَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلًا ؛ از مؤمنان مردانی هستند که به پیمانی که با خدا بسته بودند وفا کردند ، بعضی بر سر پیمان خویش جان باختند و بعضی چشم به راهند و هیچ پیمان خوددگرگون نکرده اند»
کاروان اسرا، از شیوه های متفاوتی برای رسیدن به اهداف خود استفاده کرده اند ، از جمله :
الف : خطبه
با توجه به اینکه بسیاری از مردم کوفه و شام ، به ویژه جوانان و نوجوانان ، امام حسین(ع)را به خوبی، یا اصلاً نمی شناختند و نمی دانستند که او برای چه قیام کرده است ، و چرا او را کشته اند. از این رو ضرورت داشت تا عده ای با سخنان و خطابه های خود، امام و اهل بیت را معرفی کنند.
به طور نمونه ، وقتی دشمن اهل بیت را همراه سرهای شهدا وارد کوفه کرد ، وضع شهر کوفه با ورود اهل بیت غیر عادی بود و برخی از پیروزی یزید ، خوشحالی ، و برخی آگاهان ، اظهار ناراحتی می کردند . حضرت زینب(س) در فرصت مناسب ، پس از اشاره سکوت به جمعیت تماشاگر فرمود: « . . . یا اهل الکوفة ! یا اهل الختل و الغدر! أتبکون؟! فلا رقات العبرة و لا هدأت الزنة . . . ویلکم یا أهل الکوفة! أتدرون أی کبد لرسول الله فریتم؟. . . ؛ ای مردم کوفه ! ای اهل فریب و خدعه ! آیا برای ما گریه می کنید ؟ هنوز چشمان ما گریان است و ناله های ما خاموش نشده است . مَثَل شما، مَثَََل زنی است که رشته می بافد و آنگاه خود آنرا پاره می کند . شما همانند گیاهی هستید که بر مزبله بروید . پس از آنکه ما را کشتید بر ما گریه می کنید ؟! ننگ و عار این خیانت دامان شما را گرفته که با هیچ آبی نمی توانید آن را بشویید . چگونه می شود شست لکه ننگ قتل پسر پیامبر و سید جوانان اهل بهشت را !؟…»
همچنین به یاد آن مردم آورد که رسول خدا فرموده است : « حسین مِنّی و أنا منه، أحبّ الله مِن أحبّه؛ حسین از من است و من از او، کسی که او را دوست داشته باشد خدا او را نیز دوست دارد .»
خطبه و سخنرانی معروف امام سجاد(ع) در مسجد شهر دمشق نیز یکی از عملکرد هایی بود که طبری و خوارزمی ،آن را بیان کرده اند .
ب: عزاداری
سرای اهل بیت ، با برپایی مراسم سوگواری و مرثیه خوانی، ماهیت خیانت کار یزید را افشا کردند . پس از آن که حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) در جاهای مختلف شام ، سخنرانی کردند، اسرا در کاخ یزید به عزاداری پرداختند به طوری که با عزاداری در داخل کاخ ، انقلابی ایجاد شد . این امر چنان اثری گذاشت که هیچ زنی از آل ابی سفیان باقی نماند ، مگر آنکه نزد آنان آمدند و در مصیبت شهادت امام حسین(ع) به نوحه سرایی و عزاداری پرداختند.
به راستی که ثارالله تنها حسین (ع) است ، که با خون خود ، ریشه ی وفای به عهد را به زیبایی به عالمیان نشان داد کرد و در این راه تا مرز کشته شدن و اسارت خاندانش به پیش رفت ؛
«مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن یَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلًا ؛ از مؤمنان مردانی هستند که به پیمانی که با خدا بسته بودند وفا کردند ، بعضی بر سر پیمان خویش جان باختند و بعضی چشم به راهند و هیچ پیمان خوددگرگون نکرده اند . » ۱
آری امام (ع ) شهید شد تا ما دریابیم زیر بار ظلم نباید رفت !
” نه ” گفتن در مقابل زشتی‌ها و ناپاکی‌ها و بی دینی‌ها را یاد بگیریم .
در یابیم در برابر هوای و هوس‌ها و امیال شهوانی ِ نا مردمان دون صفت تسلیم نباید شد!
دریابیم انسانیم و آزاده ، پس در حفظ آن بکوشیم ؛ همانطور که امام حسین (ع) فرمودند : ” اگر دین ندارید لا أقل آزاده باشید . ”
دریابیم مسجود ملائکة الله‌ایم ، خلیفة الله ایم ، اشرف مخلوقات و محبوب خدائیم .
دریابیم : ” أینما تولّوا فثمَّ وجه الله ؛ رو به هر سونهیم او را می بینیم .”
چراکه عالم محضر اوست پس چه خوب است در محضرش گناه نکنیم و بنده‌ی ابلیس نشویم .
خوشا آنانکه راه درست و مسیر حق و حقیقت و سیر إلی الله را شناختند و با توکّل و توسّل و تقوی بدون هیچگونه ترس و واهمه‌ای ، بدون هیچگونه شک و تردیدی در آن گام نهادند و به سعادت أبدی دست یافتند .
به امید آنکه بتوانیم در آن مسیر قرار بگیریم .
- احزاب / ۲۳
منابع :
- کتاب منتهی الامال
- مقاله حجت الاسلام سید عزیز موسوی پروانی
- دمع السّجون / ترجمه نفس المهموم شیخ عباس قمی
- الگوی هدایت / ج ۲ / علی محمد صلّابی / مترجم : هیئت علمی انتشارات حرمین
نظر خود را اضافه کنید.